Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.

---

---

Link: https://link.springer.com/article/10.1186/s12955-022-02074-x

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

10 Psikoloji » 101 Bilişsel Süreçler, Bellek ve Karar Verme » 102 İletişim, Dil ve Sözel Süreçler » 103 Duyusal, Motor ve Algısal Süreçler » 110 Gelişim Psikolojisi -Genel » 185 Sağlık Psikolojisi

20 Psikiyatri /Klinik Psikoloji » 202 Şizofreni Açılımı Kapsamında ve Psikozla Giden Diğer Bozukluklar » 204 Depresyon Bozuklukları » 205 Kaygı Bozuklukları » 240 Diğer Psikolojik Bozukluklar » 270 Tedavi, Rehabilitasyon ve Terapötik Süreçler

30 Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme » 345 Özel Eğitim

60 Sağlık Bilimleri » 601 Temel Tıp Bilimleri » 603 Dahili Tıp Bilimleri » 605 Cerrahi Tıp Bilimleri » 640 Hemşirelik

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Adın, R. M., Ceren, A. N., Salcı, Y., Fil-Balkan, A., Armutlu, K., & Ayhan-Kuru, Ç. (2022). Dimensionality, psychometric properties and population-based norms of the Turkish version of the Chalder Fatigue Scale among adults, Health and Quality of Life Outcomes, 20(1), 1-16. https://doi.org/10.1186/s12955-022-02074-x

---

Geliştiren/Uyarlayan: Rıdvan M Adın, Ali Naim Ceren, Yeliz Salcı, Ayla Fil Balkan, Kadriye Armutlu, Çiğdem Ayhan Kuru

---

Yıl: 2022

---

Kaynak Adı: Dimensionality, Psychometric Properties, And Population-Based Norms Of The Turkish Version Of The Chalder Fatigue Scale Among Adults

---

Dergi: Health and Quality of Life Outcomes

---

Cilt: 20

---

Sayı: 1

---

Sayfa Aralığı: 1-16

---

DOI: https://doi.org/10.1186/s12955-022-02074-x

---

Sorumlu Yazar: Rıdvan M. Adın

---

İletişim: ridvanadin1@gmail.com

---

Ölçülen Özellikler: Algısal Yorgunluk, Fiziksel Yorgunluk, Mental Yorgunluk

---

Alt Boyutlar: Fiziksel Yorgunluk, Mental Yorgunluk

---

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: 7 Maddelik fiziksel yorgunluk ve 4 maddelik mental yorgunluk bölümlerine sahiptir. Toplamda 11 maddeden oluşur.

---

Ölçek Türü: Öz Bildirim

---

Kimlere Uygulanabilir: 18 yaş ve üstü yetişkinler, Birinci Basamak Sağlık Hizmetine Başvuran Hastalar, Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Bireyler, Kronik Yorgunluk Sendromu, Multipl Skleroz Hastaları, Sağlıklı Bireyler

---

Derecelendirme: 4'lü Likert (0-her zamankinden daha az, 1-her zamanki kadar, 2-her zamankinden daha fazla, 3- her zamankinden çok daha fazla) veya bi modal puanlama (0-her zamankinden daha az, 0-her zamanki kadar, 1-her zamankinden daha fazla, 1- her zamankinden çok daha fazla

---

Ölçek Puanlaması: Ölçekteki maddelerin puanlanmasında iki çeşit puanlama sistemi kullanılabilmektedir. Bunlardan ilki; seçeneklerin 0-1-2-3 şeklinde puanlandığı 4’lü Likert tipi puanlamadır. Bu puanlama sistemi genellikle yorgunluk şiddetindeki değişimin veya yorgunluğun derecelendirildiği klinik çalışmalarda kullanılmaktadır. İkinci puanlama sistemi ise bi-modal puanlamadır (diğer adıyla Genel Sağlık Anketi puanlama sistemi). Bu puanlamada seçenekler 0-0-1-1 şeklinde puanlanmaktadır. Genellikle bireylerin “yorgun” ve “yorgun değil” şeklindeki ayrımı için epidemiyolojik tarama çalışmalarında kullanılmaktadır. Likert tipi puanlama kullanıldığında fiziksel yorgunluk alt bölüm puanı 0-21 ve mental yorgunluk alt bölüm puanı 0-12 arasında ve toplam yorgunluk puanı ise 0-33 arasında değişebilmektedir. Bi-modal puanlama sistemi kullanıldığında ise fiziksel yorgunluk alt bölüm puanı 0-7 ve mental yorgunluk alt bölüm puanı 0-4 arasında ve toplam yorgunluk puanı ise 0-11 arasında değişebilmektedir. Yüksek puanlar yorgunluk şiddetinin fazla olduğunu gösterir. Yorgun olan ve olmayan sağlıklı bireylerin ayrımı için belirlenen cut off değeri likert puanlaması ile "12" ve üzeridir.

---

Ölçek Değerlendirmesi: Türk toplumunda yapılan versiyon çalışmasında yorgun olan ve olmayan sağlıklı bireylerin ayrımı için belirlenen cut off değeri likert puanlaması ile "12" ve üzeridir ayrıca 18-40 yaş arası bireyler için de normatif değerler referans makalede sunulmuştur. 40. İngiliz genel popülasyonu üzerinde yapılan bir çalışmada Likert tipi puanlama kullanılarak elde edilen toplam yorgunluk puanının ortanca değeri 12 olarak bulunmuştur ve çalışmalarda bu değer normatif değer olarak kullanılmaktadır.

---

Çeviri Süreci: Adım 1: Çeviri
Ölçek ana dili Türkçe olan ve akıcı bir şekilde İngilizce konuşabilen bir fizyoterapist ve bir dil bilimci tarafından Türkçe’ye çevrildi. Bu iki kişi birbirlerinden bağımsız ve habersiz olarak kendi çevirilerini (Ç1 ve Ç2) oluşturdular.
Adım 2: Sentez
İlk çevirileri yapan kişiler bir araya gelerek çevirileri üzerinde tartışıp ortak bir çeviri oluşturdu. Böylelikle yapılan ilk çeviriler sentezlenerek yeni ve tek bir Türkçe çeviri (Ç1-Ç2) oluşturuldu.
Adım 3: Tekrar Çeviri
Elde edilen yeni çeviri (Ç1-Ç2) ana dili İngilizce olan ve akıcı bir şekilde Türkçe konuşabilen iki dil bilimci tarafından birbirlerinden bağımsız ve habersiz olarak İngilizce ’ye çevrildi. Böylece 2 adet geri çeviri (T1 ve T2) elde edildi.
Adım 4: Uzman Komite İncelemesi
İlk 3 adımda elde edilen ve 3’ü Türkçe ve 2’si İngilizce olan 5 çeviri, en az iki yıl tecrübesi olan 4 fizyoterapist ve ana dili İngilizce olan 2 dilbilimciden oluşan bir ekip tarafından incelendi ve üzerinde tartışıldı. Bu değerlendirmeler sonucunda ölçeğin Türkçe versiyonunun tek bir final öncesi versiyonu elde edildi.
Adım 5: Pilot Çalışma
Oluşturulan final öncesi versiyon ile test tekrar test pilot çalışması ve anlaşılırlık çalışması 56 sağlıklı bireyde gerçekleştirildi. Bireylerden test uygulamasında ölçeği doldurdukları esnada her bir madde için de anlaşılırlık formunu doldurmaları istendi. Pilot çalışmaya dahil olan bireylerin tümünün ölçeğin tüm maddeleri için “İfadeyi tamamıyla anladım” seçeneğini işaretlediği görüldü. Bu sonucun ardından ölçek tekrar test uygulaması için bireylere 7 gün sonra tekrar uygulandı. Pilot çalışma sonucunda ölçeğin final öncesi versiyonun tamamıyla anlaşılır, yüksek düzeyde test-tekrar test güvenirliğe ve iç tutarlılığa sahip olduğu bulundu. Böylelikle final öncesi versiyonun yorgunluk değerlendirmesi için uygun olduğu kanaatine varıldı. Pilot çalışma verileri çalışmada analiz edilen verilere dahil edilmedi.
Adım 6: Final Versiyonunun Oluşturulması
İlk 5 adımda yapılan uygulamalar rapor haline getirilerek ölçeği geliştiren araştırmacılara sunuldu. Araştırmacılar rapor hakkında olumlu yönde görüş belirtti. Böylelikle aslına en uygun haliyle Chalder Yorgunluk Ölçeği’nin Türkçe versiyonu elde edilmiş oldu.

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr