Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının bilimsel araştırmalarda kullanılması için sorumlu yazara araştırmanın amacı ile bilgi notu içeren bir e-posta gönderilerek izin alınması zorunludur.

---

---

Link: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2593622

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

10 Psikoloji » 130 Duygu Durumu, Duygusal Tepkiler ve Motivasyon » 142 Sosyal Beceriler » 145 Aile İlişkileri, Ebeveynlik ve Aile Danışmanlığı » 185 Sağlık Psikolojisi

30 Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme » 340 Erken Çocukluk Eğitimi » 345 Özel Eğitim

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Sarıçam, H., İşcen-Karasu, F., & Karamuklu, E.S. (2023). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Yaşam Kalitesi Ölçeği-Ebeveyn Formunun Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 805-822.

---

Geliştiren/Uyarlayan: Hakan Sarıçam, Fadime İşcen KARASU, Emine Seçil Karamuklu

---

Yıl: 2023

---

Kaynak Adı: Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Yaşam Kalitesi Ölçeği-Ebeveyn Formunun Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması

---

Dergi: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

---

Cilt: 32

---

Sayı: 32

---

Sayfa Aralığı: 805-822

---

Sorumlu Yazar: Hakan SARIÇAM

---

İletişim: hakansaricam@gmail.com

---

Ölçülen Özellikler: Zihinsel engelli çocuklarda yaşam kalitesi

---

Alt Boyutlar: Aktiviteler ve açık hava etkinlikleri, Bağımsızlık (Günlük yaşam), Fiziksel sağlık (Sağlık ve iyi olma), Negatif duygular, Pozitif duygular, Sosyal etkileşim (Aile ve arkadaşlar)

---

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: 1. Günlük rutinler ve aktivitelere katılmak için yeterli enerjiye sahipti.
5. İyi bir ruh halindeydi.
12. Keyifsiz bir ruh haliyle içine kapandı.
19. Gruba dâhil olmaktan zevk aldı.
25. Fiziksel aktivitelerden (Ör: Yürüyüşe çıkmak, yüzmek, salıncakta sallanmak, dans etmek) zevk aldı.
28. İhtiyaçlarını (Ör: Açlık, susuzluk, tuvalet) ifade etti.

---

Kimlere Uygulanabilir: Zihin Engelli Bireylerin Anne-Babaları

---

Derecelendirme: 5'li Likert (1= Asla – 5= Çoğu zaman)

---

Ölçek Puanlaması: Ölçekten alınabilecek puan 32 ile 160 arasında değişmektedir.

---

Ölçek Değerlendirmesi: Ölçekten toplam bir puan alınabildiği gibi alt boyutlara göre puan alınabilmektedir. Toplam puan alınırken negatif duygular alt boyutundaki maddeler ters kodlanarak puanlanmalıdır. Artan puanlar zihinsel engelli çocuklarda yaşam kalitesinin arttığını göstermektedir.

---

Çeviri Süreci: Öncelikle Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Yaşam Kalitesi Ölçeği-Ebeveyn Formunun Türkçeye uyarlama çalışması için ölçeği geliştirenlerden Jenny DOWNS ile e-mail yoluyla iletişim kurulmuş ve 11 Şubat 2019 tarihinde ölçeğin uyarlanabileceğine ilişkin gerekli izin alınmıştır. Türkçeye çevrilme süreci belli aşamalardan oluşmaktadır. Öncelikle ölçeğe ait İngilizce ifadeler araştırmacılar tarafından Türkçeye çevrilmiştir. İngilizce öğretmenliği son sınıfta eğitimine devam eden 17 öğrenciye İngilizce-Türkçe formlar verilmiş ve iki form arasındaki tutarlılık incelenmiştir. Bu aşamalar Davis’in (1992) Kapsam Geçerlik İndeksi hesaplaması ile Lawshe’nin (1975) Kapsam Geçerlik Oranları hesaplamasına dayalı olarak yapılmış, ayrıca Ayre ve Scally’in (2014) konuyla ilgili uyarıları da dikkate alınmıştır. 2. madde hariç tüm maddelerin uygunluk yüzdeleri 95’in üzerindedir. Bir başka deyişle İngilizce ifadelerin ve Türkçe dilindeki karşılığı arasındaki uygunluk %95 üzerindedir. Katılımcıların hemen hepsi çok uygun seçeneğini tercih etmiştir.

---

Geçerlik: Yapı geçerliği; KMO örneklem uygunluk katsayısı .927 ve Barlett Küresellik değeri 6004.872 (sd=496, p<.01) olarak hesaplanmıştır. Data setinin faktörleşebildiği ve korelasyon matrisinin istatistiksel olarak anlamlı olmasından ötürü data setine DFA yapılması kararlaştırılmıştır. ZYÇYKÖ-EF’nin yapı geçerliğinde 6 boyutlu model için uygulanan DFA sonrası uyum iyiliği değerleri χ2=1010.535, sd=449 (CMIN/sd=2.25; p=.00), SRMR=.090, RMSEA=.056, CFI=.89, GFI=.86, IFI=.89, TLI=.88 olarak hesaplanmıştır. Bu uyum iyiliği değerleri alanyazındaki ölçütleri karşılamadığı için modelin yapısını bozmadan aynı boyutun altında yer alan maddeler arasında modifikasyon yapılmıştır. Dördüncü alt faktörün altında yer alan 17. ve 18. (e20-e21) maddeler ile altıncı alt faktörün altında yer alan 28. ve 31. (e28-e31) maddeler arasında toplamda 2 tane modifikasyondan sonra uyum iyiliği değerleri χ2=938,834, sd=447 (CMIN/sd=2.10; p=.00), SRMR=.088, RMSEA=.053, CFI=.91, GFI=.89, IFI=.91, TLI=.90 olarak hesaplanmıştır. Ölçüt Geçerliği; ZYÇYKÖ-EF’nin ölçüt geçerliğini değerlendirmek için ebeveynlere eşzamanlı olarak Yaşam Doyumu Ölçeği doldurtulmuştur. ZYÇYKÖ-EF ( =105.20, sd=22.73) ile YDÖ ( =18.30, sd=7.55) arasında p<.01 önem düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişki (r=.42) bulunmuştur.

---

Güvenirlik: Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik değerleri ölçeğin bütünü için α=.92, alt faktörleri için sırasıyla α=.75, .78, .81, .86, .85, .84 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin test tekrar test güvenirliğini değerlendirmek için 50 ebeveyne 3 hafta aralıklarla iki uygulama yapılmış ve toplam puan ortalamaları arasındaki ilişki katsayıları incelenmiştir. Test tekrar test güvenirlik katsayısı ölçeğin bütünü için r=.99 ve alt faktörler için sırasıyla r=. 98, .99, .93, .98, .99, .97 olarak tespit edilmiştir.

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr