Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği (SMKAÖ)
Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. Araştırmanının başlangıcında araştırmanın amacı ile bir bilginin sorumlu yazara e-posta gönderilmesi yeterlidir.
Ölçek Çeşidi
Geliştirme
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Ökten, M. S. (2023). Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Validasyon Çalışması. Mavi Atlas, 11(2), 238-254. https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1325896
Geliştiren/Uyarlayan
Mehmet Salih ÖKTEN
Yıl
2023
Kaynak Adı
Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Validasyon Çalışması
Dergi
mavi atlas
Cilt
11
Sayı
2
Sayfa Aralığı
238-254
Link:
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3257581
Dosyalar
Makale
PDF
Ölçek Formu
Word
DOI
https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1325896
Sorumlu Yazar
Mehmet Salih ÖKTEN
İletişim
salihokten@gmail.com
Ölçülen Özellikler
üniversite öğrencilerinin sosyal medyayı nasıl ve hangi amaçlarla kullandıkları
Alt Boyutlar
İçerik Tüketimi ve Eğlence, İş ve Araştırma, Kendini ifade etme ve Toplumsal Etkileşim, Sosyal Bağlantı ve İnsan İlişkileri
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
1. Eğlence amaçlı kullanıyorum.
2. Boş zamanlarımda vakit geçirmek için kullanıyorum.
3. Haberleri ve güncel olayları takip etmek için kullanıyorum.
4. İlgi alanlarımı takip etmek için kullanıyorum.
5. Bilgi almak ve öğrenmek için kullanıyorum.
6. Siyasi, toplumsal ve kültürel konularda tartışmak ve fikir alışverişi yapmak için kullanıyorum.
7. Düşüncelerimi ve görüşlerimi paylaşmak için kullanıyorum.
8. Toplumsal konular hakkında duyarlılığı artırmak veya bilgilendirmek için kullanıyorum.
9. Kendimi ifade etmek ve paylaşımda bulunmak için kullanıyorum.
10. Diğer insanların paylaşımlarını takip etmek ve onlar hakkında bilgi sahibi olmak için kullanıyorum.
11. Ünlü kişilerin sosyal medya hesaplarını takip etmek için kullanıyorum.
12. Popülerlik kazanmak ve takipçi sayısını artırmak amacıyla kullanıyorum.
13. Yeni insanlar tanımak ve sosyal çevremi genişletmek için kullanıyorum.
14. Diğer insanların görüşlerini öğrenmek için kullanıyorum.
15. Ürün/hizmet araştırması yapmak için kullanıyorum.
16. Alışveriş yapmak için kullanıyorum.
17. İş amaçlı kullanıyorum.
18. Ödev, proje, araştırma vb. amaçlar için kullanıyorum
Ölçek Türü
Sosyal Medya Kullanım Amacı
Kimlere Uygulanabilir
18 yaş üstü bireylere, Üniversite Öğrencileri
Derecelendirme
5’li Likert (“Kesinlikle Katılmıyorum”, “Katılmıyorum”, “Kararsızım”, “Katılıyorum” ve “Tamamen Katılıyorum”)
Ölçek Puanlaması
-
Ölçek Değerlendirmesi
-
Geçerlik
Veri setinin ve örneklemin faktör analizi için uygun olup olmadığını değerlendirmek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı ve Barlett Sphericity testi kullanılmıştır. “Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği” için elde edilen KMO değeri %0,90 (0,902)'dir, bu da 0,50 değerini aşmaktadır. Dolayısıyla, veri seti faktör analizi için uygun görülmüştür. Bartlett testi veri seti için anlamlı sonuçlar vermiştir (p<0,001). Bu da değişkenler arasında yüksek korelasyonların var olduğunu ve kullanılan veri setinin faktör analizi için uygun olduğunu göstermektedir. ölçek geliştirme sürecinde en yaygın olarak kullanılan Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ile faktörleştirme işlemi için Temel Bileşenler Analizi (TBA) kullanılmıştır. Örnekleminizdeki 493 katılımcı, AFA hesaplama sürecinde gereken ön koşullardan biri olan yeterli örneklem büyüklüğünü iyi bir şekilde karşılamaktadır. Araştırmamızda da özdeğeri 1'den büyük olan faktörler anlamlı olarak kabul edilmiştir. Veri seti Temel Bileşenler Faktör Analizi ile analiz edildiğinde öz değeri birden yüksek dört faktör elde edilmiştir. Faktör sayısını belirlemek için ayrıca yaygın olarak kullanılan yamaç birikinti grafiği (Scree Plot) kullanılmıştır. yamaç eğrisi grafiği (Scree Plot) sonucunda dördüncü aralıktan sonra noktaların yatay bir eğim göstermesi, dört faktörlü yapının uygun olduğu sonucuna varmamızı sağlamıştır. SMKAÖ’nün dik (varimax) döndürme sonuçlarının incelenmesi sonucunda sorunlu olan, diğer bir deyişle faktör yük değerleri 0.30'dan düşük olan 3 maddenin (madde 4, 8 ve 21) ölçekten çıkarılmasına karar verilmiştir. Ölçeğin madde toplam korelasyonları 0,377 ile 0,711 arasında değişmektedir. Bu sonuçlar, maddelerin yeterli iç tutarlılığa sahip olduğunu ve ölçeğin genel performansını iyi yansıttığını göstermektedir. Toplamda ise bu dört faktör, diğer bir deyişle ölçekte bulunan 18 madde, veri setindeki toplam varyansın %66,771'ini açıklamaktadır, yani büyük oranda varyansı açıklamaktadır. Ölçeğin birinci faktöründe beş madde bulunmakta ve bu maddelerin faktör yük değerleri 0.658 ile 0.856 arasında değişmektedir. İkinci faktörde dört madde yer almakta ve faktör yük değerleri 0.568 ile 0.792 arasında değişmektedir. Üçüncü faktörde ise beş madde bulunmakta ve faktör yük değerleri 0.630 ile 0.765 arasında değişmektedir. Dördüncü faktörde ise dört madde yer almakta ve faktör yük değerleri 0.572 ile 0.818 arasında değişmektedir. Bu bulgular, her bir maddenin faktör yük değerlerinin kabul edilebilir düzeyde olduğunu göstermektedir. Temel bileşenler analizi sonucunda, üniversite öğrencilerinin sosyal medyayı kullanım amaçlarını özetleyen dört faktör tespit edilmiştir. Bu faktörlere ilgili literatür doğrultusunda anlamlı ve açıklayıcı isimler verilmiştir. Birinci faktör “İçerik Tüketimi ve Eğlence”, ikinci faktör “Kendini İfade etme ve Toplumsal Etkileşim”, üçüncü faktör “Sosyal Bağlantı ve İnsan İlişkileri”, dördüncü faktör ise, “İş ve Araştırma” şeklinde isimlendirilmiştir.
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirliği Cronbach Alfa (α) katsayısı kullanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara bakıldığında ölçeğin genel güvenirlik katsayısı 0,904 olarak bulunmuştur. Faktörlere diğer bir deyişle alt boyutlara göre bakıldığında ise güvenirlik katsayıları; “İçerik Tüketimi ve Eğlence” alt boyutu için 0,876, “Kendini İfade Etme ve Toplumsal Etkileşim” alt boyutu için 0,847, “Sosyal Bağlantı ve İnsan İlişkileri” alt boyutu için 0,808, “İş ve Araştırma” alt boyutu için ise 0,773 olarak bulunmuştur. Elde edilen Crα Katsayıları, ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğunu göstermektedir.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr