Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. İzin için ayrıca e-posta gönderilmesine gerek yoktur.

---

---

Link: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpubh.2023.1259412/full

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

40 Sosyal ve Beşeri Bilimler » 430 Yönetim ve Organizasyon » 460 İletişim Bilimleri

60 Sağlık Bilimleri » 644 Halk Sağlığı Hemşireliği

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Çetin, M., & Gümüş, R., (2023). Research Into the Relationship Between Digital Health Literacy and Healthy Lifestyle Behaviours: An Intergenerational Comparison. Frontiers in Public Health, 11, 1259412. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1259412

---

Geliştiren/Uyarlayan: Murat Çetin, Rojan Gümüş

---

Yıl: 2023

---

Kaynak Adı: Research Into the Relationship Between Digital Health Literacy and Healthy Lifestyle Behaviours: An Intergenerational Comparison

---

Dergi: Frontiers in Public Health

---

Cilt: 11

---

Sayfa Aralığı: 1-16

---

DOI: https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1259412

---

Sorumlu Yazar: Rojan Gümüş

---

İletişim: gumusrojan@gmail.com

---

Ölçülen Özellikler: Dijital Sağlık Okuryazarlığı

---

Alt Boyutlar: bilgi arama, Gizliliğin korunması, Güvenilirliğin değerlendirilmesi, İçerik ekleme, İlgi düzeyini belirleme, Yön bulma becerileri

---

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: Ölçek toplam 18 madde ve 6 boyuttan oluşmaktadır. Ölçekte yer alan bazı maddeler:

İnternette sağlıkla ilgili bilgi tararken aşağıdaki eylemleri gerçekleştirmek sizin için ne kadar zordur?

Bulduğunuz tüm bilgiler arasından seçim yapmak ...
Aradığınız bilgiyi bulmak için doğru kelimeleri veya arama sorgusunu kullanmak …
Tam olarak aradığınız bilgiyi bulmak …

---

Ölçek Türü: Öz Bildirim

---

Kimlere Uygulanabilir: 18 yaş üstü bireyler

---

Derecelendirme: Ölçeğin alt boyutlarından, Bilgi Arama, Güvenilirliğin değerlendirilmesi, İlgi Düzeyini Belirleme, İçerik Ekleme alt boyutları için (4=Oldukça kolaydır, 3=Kolaydır, 2= Zordur, 1=Oldukça zordur) şeklinde puanlanan 4’lü Likert derecelendirmesi kullanılmaktadır. Yön Bulma Becerileri ve Gizliliğin Korunması alt boyutları için (Hiçbir zaman=4, Nadiren=3, Arada sırada=2, Sık sık=1) şeklinde ters kodlanan 4’lü Likert tipi derecelendirme kullanılmaktadır.

---

Ölçek Puanlaması: Ölçek için toplam puan değerlendirilmesi ölçeği orijinal olarak geliştiren yazarlar tarafından tanımlanmamış, sadece ölçeğin geneli ve alt boyutları için 1-4 arasında ortalama puanlar hesaplanmıştır. Çalışmamızda da bulunan ortalamalardan 2’den düşük olanlar düşük, 2-3 arası olanlar orta , 3’ten büyük olanlar yüksek dijital sağlık okuryazarı olarak kabul edilmiştir.

---

Ölçek Değerlendirmesi: Ölçeğin geneli ve ölçeğin her bir alt boyutu için 1-4 arasında ortalama bir sayı elde edilmektedir. Elde edilen ortalamalardan 2’den düşük olanlar düşük, 2-3 arası olanlar orta , 3’ten büyük olanlar yüksek dijital sağlık okuryazarlığı olarak kabul edilmiştir.

---

Çeviri Süreci: Ölçeğin Türkçe’ye uyarlanabilmesi için önce orijinal ölçeği geliştiren Rosalie van der Vaart ve Constance Drosseart ‘tan gerekli yazışmalar yapılarak izin alınmış ve ölçeğin İngilizce versiyonu talep edilmiştir. Orijinal İsmi Digital health Literacy Instrument olan ölçeğin İngilizceden Türkçe’ye çevrilmesi işlemleri Sousa ve Rojianasritat ( 2011 ) tarafından geliştirilen rehbere uygun olarak yürütülmüştür. İlk çeviri anadili Türkçe olan iki çevirmen tarafından bağımsız olarak yapılmıştır. İki çevirmen de ölçeğin içeriği, ölçek boyutları, araştırmanın amacı ve çıktıları hakkında bilgilendirilmiştir. İki çevirmenin çalışmaları ana dili İngilizce ve mükemmel Türkçe konuşma-yazma yeteneği iki çevirmen tarafından tekrar İngilizceye çevrilmiştir. İki çeviri arasındaki minimal değişiklikler gözden geçirilerek ölçeğin Türkçe hali revize edilmiştir. Daha sonra ölçeğin Türkçe hali ilgili alanlardan 10 farklı uzmana ( sağlık yönetimi, halk sağlığı, hemşirelik, bilgisayar bilimleri, psikoloji) gönderilmiş ve her soru ve cevabın uygunluğu onlar tarafından puanlanmıştır. Tüm uzmanlar tarafından belirtilen görüşler ve katkılar da dikkate alınarak ölçeğin son hali verilmiştir. Ortaya çıkabilecek problemlerin belirlenmesi için daha sonra çalışmaya dahil edilmeyecek biçimde küçük bir gruba uygulanmıştır. Yazarların işyerinde çalışanlara, eş ve çocuklarına, akrabalarına, her sosyo-demografik gruptan kişinin katılımına dikkat edilerek 20 kişilik bir grup soruları cevaplamıştır. Yüz yüze yapılan anketler sayesinde soru ve cevaplardaki anlaşılmayan ya da yanlış anlaşılmaya yol açabilecek unsurlar gözden geçirilmiştir. Akılda soru ve şüphe bırakmayacak şekilde ölçeğin son hali verilmiştir. Sonunda 50 kişilik gönüllü bir grupla ölçeğin bir aylık süre içinde test-son test uygulaması yapılmış, iki ölçümün arasındaki ilişki Intra Korelasyon Katsayısı ile hesaplanmıştır. Çeviri sürecinin sonunda ölçeğin Türkçe versiyonu çalışmalarda kullanılmak için dil yeterliğine sahip görülmüştür.

---

Geçerlik: Ölçeğin Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları için Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucu bulunan Uyum iyiliği indeksleri katsayıları ile elde edilen ölçek Türkçe versiyonu ve 6 alt boyutu ( Bilgi Arama, Güvenilirliğin Değerlendirilmesi, İlgi Düzeyini Belirleme, Yön Bulma Becerileri, İçerik Ekleme ve Gizliliğin Korunması) ile kullanımı uygun bulunmuştur.

---

Güvenirlik: Ölçeğin güvenilirliği genel ve alt boyutların Cronbach alpha katsayıları bulunarak test edilmiştir. Ölçeğin genel güvenirliği için bulunan Cronbach alpha katsayısı 0.896’dır.

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr