Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının bilimsel araştırmalarda kullanılması için sorumlu yazara araştırmanın amacı ile bilgi notu içeren bir e-posta gönderilerek izin alınması zorunludur.

---

---

Link: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2601471

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

10 Psikoloji » 140 Kişilerarası İlişkiler » 141 Yakın/Romantik İlişkiler » 142 Sosyal Beceriler » 145 Aile İlişkileri, Ebeveynlik ve Aile Danışmanlığı

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Uzun-Çiçek, A. ve Sarıçam, H. (2023). Revize Edilmiş Ebeveynlik Davranışı Envanteri’nin (R-EDE) Türk kültürüne uyarlanması: Bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 1384-1399. doi:10.33715/inonusaglik.1163289

---

Geliştiren/Uyarlayan: Ayla Uzun ÇİÇEK, Hakan Sarıçam

---

Yıl: 2023

---

Kaynak Adı: Revize Edilmiş Ebeveynlik Davranışı Envanteri’nin (R-EDE) Türk Kültürüne Uyarlanması: Bir Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

---

Dergi: İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi

---

Cilt: 11

---

Sayı: 2

---

Sayfa Aralığı: 1384-1399

---

DOI: https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1163289

---

Sorumlu Yazar: Ayla Uzun ÇİÇEK Hakan SARIÇAM

---

İletişim: hakansaricam@gmail.com

---

Ölçülen Özellikler: Ebeveynlik Davranışı

---

Alt Boyutlar: Aşırı kızgınlık, Kontrol, Sıcaklık

---

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: Çocuğumla birlikte komik bulduğumuz şeylere güleriz. Sıcaklık
Çocuğumun kıyafetleri veya yüzü kirlendiğinde onu baştan ayağa yıkarım. Kontrol
Çocuğumun davranışlarından yakınırım/şikâyetçiyim. Aşırı kızgınlık/düşmanlık

---

Ölçek Türü: Öz Bildirim

---

Kimlere Uygulanabilir: Ebeveynlere

---

Derecelendirme: 6’lı derecelendirme (1=Hiç doğru değil (Ben bunu yapmam) – 6= Çok doğru (Ben bunu sık sık yaparım)

---

Ölçek Puanlaması: Ölçekten alt boyutlara göre puan alınabilmektedir. Her boyut için 6 ile 60 arasında puan alınabilmektedir.

---

Ölçek Değerlendirmesi: Toplamda 30 madde olan ölçekte her alt boyutta 10 madde yer almaktadır. Alt boyutlar kendi içinde toplam puan alındıktan sonra alınan puanlara göre yorum yapılmaktadır. Artan puanlar ilgili boyutta belirtilen davranışın arttığını göstermektedir.

---

Çeviri Süreci: Revize Edilmiş Ebeveynlik Davranış Envanteri (R-EDE) Türk ebeveynlerde uyarlanabileceği ile ilgili öncelikle envanteri geliştirenlerden Robert WEIS’ten e-posta yoluyla
24 Şubat 2017 tarihinde olur izni alınmıştır. Ölçeğin psikometrik özellikleri kapsamında ilk aşamada dilsel eşdeğerlik, yapı geçerliği; ikinci aşamada ise uyum geçerliği, güvenirlik ve madde analizleri test edilmiştir. Dilsel eşdeğerlik kapsamında İngilizce ifadeler araştırmacı tarafından Türkçeye çevrildikten sonra 18 tane İngiliz Dili ve Edebiyatı son sınıf formasyon öğrencisine İngilizce ifadelerin altında Türkçe karşılıkları yazılı formlar verilmiş ve dörtlü puanlama ile uygunluklarını değerlendirilmesi istenmiştir. Bu aşamalar Davis’in Kapsam Geçerlik İndeksi hesaplamasına dayalı olarak yapılmıştır.

---

Geçerlik: Yapı Geçerliği
Açıklayıcı Faktör Analizi
İlk aşamada yapı geçerliği analizlerine devam edebilmek için öncelikle data setinin/örneklem büyüklüğünün faktör analizine uygunluk katsayısı ve varyansların eşitliği
incelenmiştir. KMO örneklem uygunluk katsayısı .801 ve Barlett Küresellik değeri 7371291 (sd=435, p<.01) olarak hesaplanmıştır. Data setinin faktörleşebildiği ve korelasyon matrisinin istatistiksel olarak anlamlı olmasından ötürü data setine açıklayıcı faktör analizi (AFA) yapılması kararlaştırılmıştır. Çıkartma metotlarından temel bileşenler analizi tercih edilmiş ve döndürme metotlarından Varimax kullanılmıştır. 1. Faktörün (Duyarlılık/sıcaklık) altındaki maddelerin madde faktör yükleri .62 ila .64 arasında; 2. Faktörün (Düşmanlık/aşırı kızgınlık) altındaki maddelerin madde faktör yükleri .43 ila .84 arasında; 3. Faktörün (Kontrol) altındaki maddelerin madde faktör yükleri .44 ila .77 arasında değişmektedir. Faktörlerin toplam varyansı açıklama oranları ise 1. Faktör için %19.47, 2. Faktör için %18.82 ve 3. Faktör için %14.30 olarak görülmüştür.
Doğrulayıcı Faktör Analizi
R-EDE’nin yapı geçerliğinde 3 boyutlu model için uygulanan DFA sonrası uyum iyiliği değerleri alanyazındaki ölçütleri karşılamadığı için modelin yapısını bozmadan aynı boyutun altında yer alan maddeler arasında modifikasyon yapılmıştır. İkinci faktörün altında yer alan 2. ve 5. maddeler, 3. ve 6. maddeler ile birinci faktörün altında yer alan 9. ve 10. maddeler arasında toplamda 3 tane modifikasyondan sonra uyum iyiliği değerleri [CMIN=1244.94, sd=402 CMIN/sd =3.097; (p=.00), RMSEA=.083, CFI=.89, GFI=.88, TLI=.84, SRMR=.076] olarak hesaplanmıştır.
Ölçüt geçerliği
1. Duyarlılık/sıcaklık (X̄=55.29, Ss=6.86), 2. Kontrol (X̄=29.46, Ss=7.69), 3. Düşmanlık/Aşırı kızgınlık (X̄=18.60, Ss=9.87) faktörleri ile Aile Uyum Ölçeği (X̄=21.87, Ss=4.34) arasında sırasıyla (r=.66, -.51, -.74 p<.01) istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca R-EDE’nin tüm alt faktörleri ile AHÇYTÖ tüm alt faktörleri arasında
p<.01 önem düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler vardır. Özellikle 1. Duyarlılık/sıcaklık, 2. Kontrol, 3. Düşmanlık/Aşırı kızgınlık faktörleri ile Demokratik
tutum/eşitlik tanıma (X̄=32.24, Ss=4.80) arasında sırasıyla (r=.70, -.46, -.75; p<.01) ilişkiler dikkat çekmektedir.

---

Güvenirlik: İç Tutarlık
Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik değerleri 1.Duyarlılık/sıcaklık alt faktörü için α=.96, 2. Kontrol alt faktörü için α=.85 ve 3. Düşmanlık/Aşırı kızgınlık alt faktörü için α=.93 olarak hesaplanmıştır.
Test Tekrar Test
R-EDE’nin test tekrar test güvenirliğini değerlendirmek için 52 ebeveyne 3 hafta aralıklarla iki uygulama yapılmış ve toplam puan ortalamaları arasındaki ilişki katsayıları
incelenmiştir. Test tekrar test güvenirlik katsayısı 1.Duyarlılık/sıcaklık alt faktörü için r=. 99, 2. Kontrol alt faktörü için. 97 ve 3. Düşmanlık/Aşırı kızgınlık alt faktörü için. 98 olarak tespit edilmiştir.

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr