Sosyal Medya Kullanım Yorgunluğu Ölçeği

Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. Araştırmanının başlangıcında araştırmanın amacı ile bir bilginin sorumlu yazara e-posta gönderilmesi yeterlidir.

Makale

İNDİR

Ölçek Formu

İNDİR

Link: https://dergipark.org.tr/tr/pub/isauicder/issue/92789/1658686

Ölçek Çeşidi: Geliştirme

Kategori(ler):

10 Psikoloji » 180 Siber Psikoloji

60 Sağlık Bilimleri » 647 Psikiyatri Hemşireliği

Kaynak Türü: Makale

Kaynak/Referans:

Hoşgör, H. K. (2025). Dijital yerliler için Sosyal Medya Kullanım Yorgunluğu Ölçeği’nin geliştirilmesi. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, (27), 1-25.

Geliştiren/Uyarlayan: Haydar Kerem HOŞGÖR

Yıl: 2025

Kaynak Adı: Dijital Yerliler için Sosyal Medya Kullanım Yorgunluğu Ölçeği’nin Geliştirilmesi

Dergi: İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi

Sayı: 27

Sayfa Aralığı: 1-25

Sorumlu Yazar: Haydar Kerem HOŞGÖR

İletişim: haydar.hosgor@usak.edu.tr

Ölçülen Özellikler: Dijital Yorgunluk, Sosyal Medya Kullanımı

Alt Boyutlar: Fiziksel ve Zihinsel Yorgunluk, Psikolojik Yorgunluk

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: 1 Sosyal medya kullanımı, vücut ağrıları yaşamama neden oluyor
2 Sosyal medya kullanımı, göz sağlığımı olumsuz etkiliyor
3 Sosyal medya kullanımı, uyku kalitemi bozuyor
4 Sosyal medya kullanımından sonra enerjimin düştüğünü hissediyorum
5 Sosyal medya kullanımı, dikkatimin dağılmasına yol açıyor
6 Sosyal medya platformlarından sürekli bildirim almak, beni tükenmiş hissettiriyor
7 Sosyal medya kullanımı sonrasında kendimi zihinsel olarak yorgun hissediyorum
8 Sosyal medya üzerinden gelen yorumlar, huzursuz hissetmeme neden oluyor
9 Sosyal medya kullanımı sırasında kendimi başkalarıyla kıyaslamak, eksiklik hissetmeme neden oluyor
10 Sosyal medya kullanımı, ruh halimi olumsuz etkiliyor
11 Sosyal medya kullanımı, gerçek hayattaki ilişkilerimi olumsuz etkiliyor
12 Sosyal medya kullanımı, sosyalleşmemi olumsuz etkiliyor

Kimlere Uygulanabilir: Adölesan Üniversite Öğrencileri, ergenler ve genç yetişkinler, Ergenler ve Üniversite Öğrencileri

Derecelendirme: 5’li Likert [(1): Hiç Katılmıyorum; (2): Katılmıyorum; (3): Kararsızım; (4): Katılıyorum; (5): Kesinlikle Katılıyorum]

Ölçek Puanlaması: * Ölçekte ters kodlama gerektiren bir madde yer almamaktadır. Ölçekten elde edilen ortalamanın artması, katılımcıların yüksek düzeyde sosyal medya kullanım yorgunluğu deneyimledikleri şeklinde yorumlanmaktadır.

(1): Hiç Katılmıyorum; (2): Katılmıyorum; (3): Kararsızım; (4): Katılıyorum; (5): Kesinlikle Katılıyorum

 1.00-1.80 Çok Düşük; 1.81-2.60 Düşük; 2.61-3.40 Orta; 3.41-4.20 Yüksek; 4.21-5.00 Çok Yüksek

Ölçek Değerlendirmesi: Ölçekten elde edilen ortalamanın artması, katılımcıların yüksek düzeyde sosyal medya kullanım yorgunluğu deneyimledikleri şeklinde yorumlanmaktadır. Ölçeğin herhangi bir kesim noktası mevcut değildir. Ölçek 2 alt boyuttan oluşmaktadır.

1. Alt boyut: Fiziksel ve Zihinsel Yorgunluk [1, 2, 3, 4, 5, 7]
2. Alt boyut: Psikolojik Yorgunluk [6, 8, 9, 10, 11, 12]

Geçerlik: Bu çalışmada, dijital yerliler olarak da bilinen genç yetişkinlerin Sosyal Medya Kullanım Yorgunluğu
düzeylerini ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışmanın
örneklemini bir devlet üniversitesinde 2024-2025 eğitim-öğretim döneminde okumakta olan
258 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda 36 maddeden oluşan bir
taslak madde havuzu oluşturulmuştur. Oluşturulan madde havuzu sırasıyla kapsam geçerliği,
görünüş geçerliği, pilot uygulama, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi süreçlerine tabi tutulmuş
ve iki boyuttan oluşan 12 maddelik bir ölçek elde edilmiştir. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda
ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin değeri 0,904, toplam varyans açıklayıcılığı oranı ise %61,851 olarak
bulunmuştur (p<0,001). Ölçeğin “Fiziksel/Zihinsel Yorgunluk” alt boyutuna ait Ca iç güvenirlik
katsayısının 0,880, “Psikolojik Yorgunluk” alt boyunun 0,857, genel ölçek Ca’sının ise 0,904 ile
yüksek bir güvenirliğe sahip olduğu saptanmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda elde edilen
faktör yapılarının yapı geçerliğini test etmek için birinci ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizleri
gerçekleştirilerek ölçeğin iki boyutlu yapısı doğrulanmıştır. Analizler sonucunda modele ilişkin
elde edilen uyum indeksi değerlerinin (x2/df =1,719; GFI=0,952; AGFI=0,918; NFI=0,951; IFI=0,979;
TLI=0,969; CFI=0,979; RMSEA=0,053) iyi düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak Sosyal Medya
Kullanım Yorgunluğu Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya konulmuştur.

Güvenirlik: Ölçeğin

“Fiziksel ve Zihinsel Yorgunluk” alt boyutuna ait Cα iç güvenirlik katsayısının 0,880,

“Psikolojik Yorgunluk” alt boyunun 0,857,

"Genel ölçek Cα’sının ise 0,904 ile yüksek bir güvenirliğe sahip olduğu saptanmıştır.

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr