Hemşirelerin Etik Sorunlara Yaklaşımlarını Değerlendirme Ölçeği

Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının bilimsel araştırmalarda kullanılması için sorumlu yazara araştırmanın amacı ile bilgi notu içeren bir e-posta gönderilerek izin alınması zorunludur.

Link: https://tez.yok.gov.tr › UlusalTezMerkezi

Ölçek Çeşidi: Geliştirme

Kategori(ler):

60 Sağlık Bilimleri » 640 Hemşirelik » 643 Hemşirelik Esasları

Kaynak Türü: Tez

Kaynak/Referans:

Çalışkan, E. (2025). Hemşirelerin Etik Sorunlara Yaklaşımlarını Değerlendirme Ölçeği geliştirilmesi (Tez No. 10427303) [Doktora tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Geliştiren/Uyarlayan: Ebru ÇALIŞKAN

Yıl: 2025

Kaynak Adı: Hemşirelerin etik sorunlara yaklaşımlarını değerlendirme ölçeği geliştirilmesi

Tez Türü: Doktora

Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Şehir: Eskişehir

Ülke: Türkiye

Sorumlu Yazar: Ebru Çalışkan

İletişim: ebrucaliskan1216@gmail.com

Ölçülen Özellikler: Hemşirelikte Etik, Hemşirelikte etik yaklaşımlar

Alt Boyutlar: Çekingen Yaklaşım, Profesyonel Yaklaşım, Tepkisiz Yaklaşım

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: 1.Bir hemşirenin hastasına saygısız davrandığını gördüğümde kendisini uyarırım.
2.Uyarıldığı halde bir hemşirenin hastasına saygısız davrandığını gördüğümde, bu hususu birim sorumlusuna bildiririm.
3.Hastaya yanlış bir uygulama yapıldığında bildirim prosedürünü başlatırım.
4.Bir meslektaşımın hastaya ait ilaçlardan kullandığını fark ettiğimde, bu durumu birim sorumlusuna bildiririm.
5.Hasta isteminde hatalı olduğunu düşündüğüm bir tedavi var ise ilacı uygulamam, durumu hastanın hekimi ile görüşürüm.
6.Hekimin “kayıtlara geçmeden ilaç uygulayalım” talebini reddederim.

Toplam 23 madde

Ölçek Türü: Etik Yaklaşımları Değerlendirme

Kimlere Uygulanabilir: Hemşire Öğrencileri, Hemşireler

Derecelendirme: 5'li Likert Tipi. Ölçekte yer alan, 11 olumlu ifade (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11. maddeler) Kesinlikle Katılmıyorum (1), Katılmıyorum (2), Kararsızm (3), Katılıyorum (4), Kesinlikle Katılıyorum (5); 12 ters kodlanan ifade (12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23. maddeler) Kesinlikle Katılmıyorum (5), Katılmıyorum (4), Kararsızm (3), Katılıyorum (2), Kesinlikle Katılıyorum (1) olacak şekilde puanlanmaktadır.

Ölçek Puanlaması: Ölçekten elde edilebilecek toplam puan, minimum 23, maksimum 115’tir. 23-53 puan: etik yaklaşım düzeyi düşük; 54-84 puan: etik yaklaşım düzeyi orta; 85-115 puan: etik yaklaşım düzeyi yüksek olarak belirlenmiştir. Ölçekte 11 olumlu (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11. maddeler), 12 ters kodlanan madde (12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23. maddeler) yer almaktadır.

Ölçek Değerlendirmesi: Ölçekten elde edilebilecek toplam puan, minimum 23, maksimum 115’tir. Ölçek puan aralıkları;
23-53 puan: etik yaklaşım düzeyi düşük,
54-84 puan: etik yaklaşım düzeyi orta,
85-115 puan: etik yaklaşım düzeyi yüksek olarak belirlenmiştir.

Geçerlik: Nitel araştırma verileri ve literatür incelemesi sonucunda araştırmacı tarafından oluşturulan 78 maddelik ölçek havuzundan, Lawshe tekniği kullanılarak uzman görüşü alınmış ve madde havuzuna 43 soruluk hali verilmiştir.
Örneklem büyüklüğünün faktör analizine uygunluğunun değerlendirilmesi için KMO katsayısı ve Bartlett anlamlılık testleri yapılmıştır. Kaiser-Mayer-Olkin ölçüm sonucu 0.883, Bartlett testi anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre faktör yükü 0,40’ın altında olan beş madde ölçekten çıkartılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda “Hemşirelerin Etik Sorunlara Yaklaşımlarını Değerlendirme Ölçeği” 23 soru ve üç boyuttan oluşmuştur. Ölçeğin alt boyutlarında yer alan maddeler anlam açısından değerlendirilmiş ve “çekingen yaklaşım”, tepkisiz yaklaşım” ve “profesyonel yaklaşım” olarak isimlendirilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi ile elde edilen sonuçlar doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre alt boyutların faktör yükleri profesyonel yaklaşım 0,53-0,86; tepkisiz yaklaşım 0,52-0,83; çekingen yaklaşım 0,54-0,89 arasında değişmektedir.Uyum indeksi değerleri χ2 /df= 3,54, RMSEA= 0,092, NFI= 0,92, NNFI= 0,94, SRMR= 0,081, GFI=0,81 olarak bulunmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlar ölçeğin kabul edilebilir uyuma sahip olduğunu ve doğrulayıcı faktör analizinin istatistiksel olarak anlamlı ve geçerli olduğunu göstermektedir. Ölçeğin yakınsak ve ayırt edici geçerliliğini değerlendirmek amacıyla yapılan analizlere göre ölçek alt boyutlarında ortalama açıklanan varyans profesyonel yaklaşım 0,507; çekingen yaklaşım 0,448; tepkisiz yaklaşım 0,625 ve bileşik güvenilirliği profesyonel yaklaşım 0,918; çekingen yaklaşım 0,874 ve tepkisiz yaklaşım 0,890 olarak bulunmuştur.

Güvenirlik: Ölçeğin cronbach alfa güvenilirlik katsayısı α=0,924 olarak bulunmuştur. Ölçekte yer alan her bir maddenin ölçekten çıkartılması halinde cranbach alfa değerinde ölçek güvenilirliğini arttıracak bir etki yaratmadığı görülmüştür. Madde korelasyon analizi sonucunda tüm korelasyon değerlerinin +0,30’dan yüksek olduğu ve tüm maddelerin ölçeğin tamamını temsil ettiği söylenebilir. Bu durumda ölçekte yer alan maddelerin her biri ölçek güvenilirliğine katkı sağlamaktadır. Madelerin ölçek alt boyutlarıyla korelasyonuna bakıldığında birinci faktör maddelerinin korelesyon aralığının 0,842- 0,916; ikinci faktörün korelasyon aralığının 0,880- 0,918; üçücü faktörün faktörün korelasyon aralığının 0,905- 0,918 olduğu görülmektedir. Her bir maddenin ölçekten çıkarılması halinde ölçek güvenilirliğini arttıracak bir fark oluşmadığı, her maddenin ölçeğe katkı sağladığı görülmüştür varyans analizine göre ölçeğin toplanabilirlik özelliği vardır Yapılan alt-üst gruplara dayalı madde analizi sonucunda ölçekte yer alan maddelerin tamamının (p<0,05) araştırılan konu ile ilgili ayırt edici özelliğe sahip olduğu belirlenmiştir.
Test-tekrar test güvenilirliği ile ölçeğin zamana karşı ne düzeyde kararlı olduğu incelenmiştir. Korelasyon analizi sonucunda Pearson korelasyon katsayısının 0,842 (p<0.001), sınıf içi korelasyon katsayısının 0,907 olduğu ve test-tekrar test güvenilirliğinin olduğu belirlenmiştir. İç tutarlılık güvenilirliği için cronbach alfa değeri ölçek toplamında 0,924, alt boyutlarında ise profesyonel yaklaşım 0,822; tepkisiz yaklaşım 0,937; çekingen yaklaşım 0,885 olarak bulunmuştur. Çalışmamızda kullanılan ölçek toplamda ve alt boyutlarında güvenilirlik düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür.

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr