Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. İzin için ayrıca e-posta gönderilmesine gerek yoktur.

---

---

Link: https://zenodo.org/records/17313417

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

30 Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme » 310 Eğitim Yönetimi » 390 Beden Eğitimi

40 Sosyal ve Beşeri Bilimler » 420 Spor Bilimleri, Eğlence ve Boş Zaman

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Karakaya, M. (2025). Spor Aktivitelerini Harekete Geçirmede Okul Müdürlerinin Rolü Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yönetim ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 211-223. https://doi.org/10.5281/zenodo.17313417

---

Geliştiren/Uyarlayan: Mahmut Karakaya

---

Yıl: 2025

---

Kaynak Adı: Spor Aktivitelerini Harekete Geçirmede Okul Müdürlerinin Rolü Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

---

Dergi: Yönetim ve Eğitim Bilimleri Dergisi (JMEDUSCI)

---

Cilt: 4

---

Sayı: 3

---

Sayfa Aralığı: 211-223

---

DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.17313417

---

Sorumlu Yazar: Mahmut Karakaya

---

İletişim: mahmutkarakaya1974@gmail.com

---

Ölçülen Özellikler: Spor aktivitelerine harekete geçirmede okul müdürlerinin rolü

---

Alt Boyutlar: Planlama, teşvik, Uygulama, Yönetim

---

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: Planlama: 1–5. Maddeler; Yönetim: 6–10. Maddeler; Uygulama: 11–15. Maddeler ve Teşvik: 16–20. Maddelerden oluşmaktadır. Ölçekte ters madde puanlaması yoktur.

Okul müdürü, spor faaliyeti talimatlarının uygulanmasını sağlar.
Okul müdürü, öğrencilerin istisnasız tüm spor faaliyetlerine katılımını sağlar.

---

Ölçek Türü: Öz Bildirim

---

Kimlere Uygulanabilir: Beden Eğitimi Öğretmenleri

---

Derecelendirme: (1 = Kesinlikle Katılmıyorum, 2 = Katılmıyorum, 3 = Kararsızım, 5 = Katılıyorum, 5 = Kesinlikle Katılıyorum)

---

Ölçek Puanlaması: Bu makalede kullanılan “Spor Aktivitelerini Harekete Geçirmede Okul Müdürlerinin Rolü Ölçeği”, 20 maddeden oluşan ve 5’li Likert tipi derecelendirmeye sahip bir ölçme aracıdır.

Puanlama bilgisi:
➡️ Ölçekten alınabilecek en düşük puan 20, en yüksek puan 100’dür.
➡️ Ölçekte ters madde bulunmamaktadır.
➡️ Puanların yükselmesi, okul müdürlerinin spor aktivitelerini harekete geçirme rollerinin öğretmen algısına göre daha güçlü düzeyde olduğunu göstermektedir.

Özetle:
Puanlama: 1–5 arası Likert derecelendirme
Puan aralığı: 20–100
Ters madde: Yok

---

Ölçek Değerlendirmesi: “Spor Aktivitelerini Harekete Geçirmede Okul Müdürlerinin Rolü Ölçeği”, öğretmenlerin okul müdürlerinin spor aktivitelerini destekleme ve organize etme konusundaki rollerine ilişkin algılarını ölçmektedir. Ölçekten elde edilen puanlar, her bir katılımcının genel değerlendirmesini yansıtır ve toplam puan üzerinden yorumlanır.

Değerlendirme Şekli:

Ölçekte 20 madde yer almakta ve her madde 1 (Hiç katılmıyorum) ile 5 (Tamamen katılıyorum) arasında puanlanmaktadır.

Ölçekten alınabilecek toplam puan 20 ile 100 arasında değişmektedir.

Yüksek puanlar, okul müdürlerinin spor aktivitelerini harekete geçirme, planlama, yönetme, uygulama ve teşvik etme rollerini etkin biçimde yerine getirdiğini;

Düşük puanlar ise bu rollerin zayıf düzeyde algılandığını göstermektedir.

Ölçekte ters madde bulunmamaktadır.

Yorumlama ölçütü (örnek aralıklarla):

1.00 – 2.33: Düşük Rol Algısı

2.34 – 3.66: Orta Düzey Rol Algısı

3.67 – 5.00: Yüksek Rol Algısı

Bu doğrultuda ölçek, okul müdürlerinin spor aktivitelerine yönelik yönetsel ve teşvik edici rollerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak nicel biçimde değerlendirilmesini sağlamaktadır.
2.3.1. Alt Boyutların Yorumlanması
Planlama Alt Boyutu: Bu boyut, okul müdürlerinin spor aktivitelerine ilişkin stratejik planlama yapma, hedef belirleme, etkinlik içeriklerini analiz etme ve öğrenci katılımını planlama rollerini kapsamaktadır.
 Yüksek puan, müdürlerin spor aktivitelerini planlama süreçlerinde aktif ve sistematik bir yaklaşım sergilediğini gösterir.
 Düşük puan, müdürlerin spor aktivitelerinin planlanmasında daha fazla destek ve kaynak ihtiyacına işaret eder.
Yönetim Alt Boyutu: Bu boyut, müdürlerin spor aktivitelerinin organizasyonu, öğrenci sorumluluk bilincinin geliştirilmesi ve etkinliklerin yönetimsel çerçevede yürütülmesine yönelik rollerini içerir.
 Yüksek puan, müdürlerin yönetimsel becerilerinin güçlü olduğunu ve etkinlikleri koordine etmede başarılı olduklarını gösterir.
 Düşük puan, okul müdürlerinin yönetimsel kısıtlılıklar yaşadığını ortaya koyar.
Uygulama Alt Boyutu: Bu boyut, müdürlerin spor aktivitelerinin yürütülmesine katkısını, öğrenci farklılıklarını dikkate almasını ve etkinliklerin düzenli uygulanmasını kapsar.
 Yüksek puan, müdürlerin uygulama sürecinde öğretmenlerle iş birliği yaparak süreci desteklediklerini gösterir.
 Düşük puan, uygulama aşamasında müdürlerin katkısının sınırlı olduğunu ifade eder.
Teşvik Alt Boyutu: Bu boyut, müdürlerin öğrenci motivasyonunu artırma, spor başarılarını ödüllendirme ve güvenli bir ortam sağlama rollerini kapsamaktadır.
 Yüksek puan, müdürlerin teşvik edici ve destekleyici rollerini etkin şekilde yerine getirdiğini gösterir.
 Düşük puan, motivasyon ve ödüllendirme süreçlerinde eksikliklere işaret eder.
Genel Toplam Puanın Yorumlanması: Ölçekten elde edilen toplam puan yükseldikçe, okul müdürlerinin spor aktivitelerini harekete geçirme rolünün katılımcılar tarafından daha güçlü algılandığı söylenebilir.
Ortalama Puanların Yorumlanması: Ölçeğin puanlama sistemine ilişkin ortalama puan aralıklarının nasıl yorumlanacağına dair bilgiler aşağıda verilmiştir. Bu sınıflama, araştırmada elde edilen ortalamaların anlamlandırılması açısından önemli

---

Çeviri Süreci: Spor Aktivitelerini Harekete Geçirmede Okul Müdürlerinin Rolü Ölçeği’nin uyarlama çalışması kapsamında, ölçek maddeleri araştırmacı ile Türkçe ve İngilizce diline hâkim iki öğretim üyesi tarafından birbirinden bağımsız olarak Türkçeye çevrilmiştir. Ardından araştırmacılar bir araya gelerek yapılan çevirilerin dilsel, anlamsal ve kültürel uygunluğu üzerinde tartışmış ve en uygun çeviriler üzerinde uzlaşıya vararak ölçeğin Türkçe formunu oluşturmuşlardır.
Çeviri sürecinin ardından, ölçek İngiliz Dili Eğitimi bölümünde görev yapan bir öğretim üyesi tarafından tekrar İngilizceye çevrilmiştir. Geri çeviri (back-translation) yöntemiyle elde edilen İngilizce ölçek formu ile orijinal ölçek, İngilizce diline hâkim Eğitim Yönetimi alanında uzman bir akademisyene gönderilmiş ve ölçeklerin anlamsal eşdeğerliği teyit edilmiştir (Brislin, 1970).
Ölçeğin çeviri süreci tamamlandıktan sonra hazırlanan Türkçe form, kapsam geçerliği ve anlaşılırlığını değerlendirmek amacıyla beş öğretim üyesinin görüşüne sunulmuştur. Uzmanlardan gelen öneriler doğrultusunda dil, noktalama ve anlam bütünlüğü açısından küçük düzenlemeler yapılmıştır. Düzenlenen ölçek formu, anlaşılabilirlik ve yanıtlanabilirlik kriterleri bakımından değerlendirilmek üzere, araştırmanın çalışma grubunda yer almayan 10 beden eğitimi öğretmenine uygulanmıştır. Öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda son düzenlemeler yapılarak ölçek formuna son şekli verilmiştir.
Ölçek, özgün yapısına uygun olarak 20 madde ve dört boyuttan (planlama, yönetim, uygulama ve teşvik) oluşmaktadır. Yanıt seçenekleri olarak beşli Likert tipi derecelendirme (1 = Kesinlikle katılmıyorum, 5 = Kesinlikle katılıyorum) tercih edilmiştir. Literatürde, 5’li Likert ölçeklerinin ölçüm güvenirliği ve yanıtlayıcılar açısından anlaşılabilirliği yüksek olduğu belirtilmektedir (Revilla, Saris ve Krosnick, 2014). Bu nedenle araştırmada ölçeğin Türkçe formunda 5’li Likert yapısı kullanılmıştır.

---

Geçerlik: Geçerlik analizleri kapsamında Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. AFA sonuçlarına göre ölçeğin dört faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Bu faktörler literatür ve uzman görüşleri doğrultusunda “Planlama”, “Yönetim”, “Uygulama” ve “Teşvik” olarak adlandırılmıştır. Dört faktörlü yapının toplam varyansın %58,65’ini açıkladığı saptanmıştır. DFA sonuçlarında ise modelin uyum indeksleri mükemmel düzeyde bulunmuştur (χ²/df = 1.11; RMSEA = 0.014; CFI = 1.00; TLI = 1.00). Bu bulgular, ölçeğin orijinal teorik yapısını doğrulamaktadır. Ayrıca faktörler arası korelasyonların orta düzeyde gerçekleşmesi, boyutların birbiriyle ilişkili fakat ayırt edilebilir olduğunu göstermektedir (Hair vd., 2010; Kline, 2016).
Yakınsak ve ayrışma geçerliği analizleri sonucunda, her bir faktördeki maddelerin yüksek uyum gösterdiği ve faktörlerin birbirinden bağımsız yapılar olarak ölçüldüğü tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenilirlik analizleri kapsamında Cronbach alfa katsayıları (.81–.84) ve CR değerleri (.86–.89) yüksek bulunmuştur. Madde-toplam korelasyonlarının .41–.54 arasında değişmesi ve alt-üst %27’lik gruplar arasındaki farkların anlamlı çıkması, ölçeğin maddelerinin ayırt edicilik gücünü desteklemiştir. Tüm bu sonuçlar, SAHGMÖ’nün güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.

---

Güvenirlik: “Spor Aktivitelerini Harekete Geçirmede Okul Müdürlerinin Rolü Ölçeği”nin güvenirliği, iç tutarlılık katsayıları (Cronbach Alfa) kullanılarak test edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen güvenirlik değerleri ölçeğin genelinde ve alt boyutlarında yüksek düzeydedir.

Güvenirlik Bulguları:

Alt Boyut Madde Sayısı Cronbach Alfa (α)
Planlama 5 .81
Yönetim 5 .87
Uygulama 5 .87
Teşvik 5 .79
Genel Ölçek 20 .92

Açıklama:

Cronbach Alfa katsayılarının .70’in üzerinde olması, ölçeğin yüksek iç tutarlılığa sahip olduğunu göstermektedir.

Alt boyutlara ait alfa değerlerinin .79 ile .87 arasında değişmesi, her bir boyutun güvenilir biçimde ölçüm yaptığını ortaya koymaktadır.

Ölçeğin genel güvenirlik katsayısının .92 olması, aracın tüm maddelerinin birbirleriyle yüksek düzeyde ilişkili ve tutarlı olduğunu göstermektedir.

Sonuç:
Yapılan analizler sonucunda “Spor Aktivitelerini Harekete Geçirmede Okul Müdürlerinin Rolü Ölçeği”nin hem genel düzeyde hem de alt boyutları bazında yüksek düzeyde güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Ölçek, öğretmenlerin okul müdürlerinin spor aktivitelerini harekete geçirme rollerine ilişkin algılarını tutarlı ve güvenilir biçimde değerlendirmektedir.

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr