Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. Araştırmanının başlangıcında araştırmanın amacı ile bir bilginin sorumlu yazara e-posta gönderilmesi yeterlidir.

---

---

Link: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1612197X.2025.2549882

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

40 Sosyal ve Beşeri Bilimler » 420 Spor Bilimleri, Eğlence ve Boş Zaman

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Atasoy, F. S., Şar, H., Hasan Abacı, S., Mallett, C. J., & Çankaya, S. (2025). Psychometric properties of the Turkish Coach Motivation Questionnaire (CMQ-TR). International Journal of Sport and Exercise Psychology, 1–20. https://doi.org/10.1080/1612197X.2025.2549882

---

Geliştiren/Uyarlayan: Fatih Samet Atasoy, Halit Şar, Samet Hasan Abacı, Clifford J. Mallett, Soner ÇANKAYA

---

Yıl: 2025

---

Kaynak Adı: Psychometric properties of the Turkish coach motivation questionnaire (CMQ-TR) / Antrenör Motivasyonu Ölçeği’nin (CMQ-TR) Türkçe Uyarlamasının Psikometrik Özellikleri

---

Dergi: International Journal of Sport and Exercise Psychology (IJSEP)

---

Sayfa Aralığı: 1-20

---

DOI: https://doi.org/10.1080/1612197X.2025.2549882

---

Sorumlu Yazar: Fatih Samet ATASOY

---

İletişim: s.fatih.atasoy@gmail.com

---

Ölçülen Özellikler: Antrenör, Antrenör gelişimi, Antrenör Motivasyonu, Antrenör Performans, Antrenörlük davranışı, spor performans

---

Alt Boyutlar: Bütünleşmiş Düzenleme, Dışsal Motivasyon, İçe Yansıtılmış Düzenleme, İçsel motivasyon, Motivasyonsuzluk, Tanımlanmış Düzenleme

---

Ölçek Türü: Öz Bildirim

---

Kimlere Uygulanabilir: Antrenörler, Futbol Antrenörleri, Tüm Spor Antrenörleri ve Antrenörlük Eğitimi Alan Yetişkinler

---

Derecelendirme: 1 = ‘Kesinlikle katılmıyorum’ ve 7 = ‘Tamamen katılıyorum’ olarak belirlenmiş 7’li Likert ölçeğiyle ölçülmüştür.

---

Ölçek Değerlendirmesi: Ölçek; toplam puan üzerinden değil, ilgili alt boyutların toplam puanları üzerinden değerlendirilmektedir. Ölçekte ters madde bulunmamakta olup, elde edilen yüksek puanlar, ilgili alt boyuttaki motivasyon düzeyinin yüksek olduğunu göstermektedir. Alt boyutlar (İçsel Motivasyon, Bütünleşmiş Düzenleme, Tanımlanmış Düzenleme, İçe Yansıtılmış Düzenleme, Dışsal Düzenleme ve Motivasyonsuzluk) ayrı ayrı değerlendirilir. İçsel motivasyon ile özerklik temelli düzenleme türlerinde (bütünleşmiş ve tanımlanmış) yüksek puanlar olumlu motivasyon göstergesi olarak kabul edilir. Buna karşılık dışsal düzenleme ve motivasyonsuzluk alt boyutlarında yüksek puanlar, bireyin dışsal faktörlere bağımlı olduğunu ya da motivasyonsuzluk yaşadığını gösterir. İçe yansıtılmış düzenleme ise kısmen içselleştirilmiş olmakla birlikte, suçluluk, utanç veya ego merkezli güdülerle ilişkili olduğundan kontrollü motivasyon kapsamında değerlendirilir.

---

Çeviri Süreci: Ölçek, Hambleton ve Patsula (1998) tarafından önerilen çeviri–geri çeviri yöntemi izlenerek Türkçeye uyarlanmıştır. Öncelikle ölçek maddeleri alanında uzman iki kişi tarafından İngilizceden Türkçeye çevrilmiştir. Daha sonra bağımsız bir uzman tarafından geri çeviri yapılarak orijinal form ile karşılaştırılmış ve anlam eşdeğerliği sağlanmıştır. Dil geçerliliği için alan uzmanlarından görüş alınmış, gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra pilot uygulama gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulamadan elde edilen veriler doğrultusunda maddelerin anlaşılırlığı ve kültürel uyumu test edilmiş, nihai Türkçe form oluşturulmuştur.

---

Geçerlik: CMQ-TR’nin geçerlik özellikleri Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile test edilmiştir. Analizler sonucunda ölçeğin 22 maddeden ve altı alt boyuttan (İçsel Motivasyon, Bütünleşmiş Düzenleme, Tanımlanmış Düzenleme, İçselleştirilmiş Düzenleme, Dışsal Düzenleme, Motivasyonsuzluk) oluşan yapısı doğrulanmıştır. Ölçekte yakınsak (convergent), ayırt edici (discriminant) ve yapı (construct) geçerlik kanıtları elde edilmiştir. DFA uyum indeksleri kabul edilebilir düzeyde bulunmuş ve ölçeğin kuramsal olarak beklenen yapı ile örtüştüğü gösterilmiştir. Bu bulgular, CMQ-TR’nin antrenörlerin motivasyon süreçlerini ölçmede geçerli bir araç olduğunu ortaya koymaktadır.

---

Güvenirlik: CMQ-TR’nin güvenirlik özellikleri iç tutarlılık ve test-tekrar test yöntemleriyle incelenmiştir. Alt boyutların Cronbach alfa katsayıları 0.70’in üzerinde bulunmuş ve ölçeğin iç tutarlılığının kabul edilebilir düzeyde olduğu gösterilmiştir. Madde-toplam korelasyonları da .30’un üzerinde değerler vermiştir. Pilot uygulama ve ana uygulama sonuçları ölçeğin kararlı ölçümler yaptığını ve güvenirliğinin yeterli olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak CMQ-TR, antrenörlerin motivasyon düzeylerini güvenilir biçimde ölçebilen bir araçtır.

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr