Tip 1 Diyabetli Çocuklar İçin Yaşam Yönetimi Becerileri Ölçeği
Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının bilimsel araştırmalarda kullanılması için sorumlu yazara araştırmanın amacı ile bilgi notu içeren bir e-posta gönderilerek izin alınması zorunludur.
Link: https://doi.org/10.1016/j.pedn.2025.09.002
Ölçek Çeşidi: Geliştirme
Kategori(ler):
30 Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme » 330 Ölçme ve Değerlendirme
60 Sağlık Bilimleri » 603 Dahili Tıp Bilimleri » 642 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği
Kaynak Türü: Makale
Kaynak/Referans:
Coşkun, A. B., Olgun, N., Tosun, N., Dokumuş, H., Barna, N., Elmaoğlu, E., & Yildirim, N. (2025). Development and psychometric evaluation of the Life Management Skills Scale for Children with Type 1 Diabetes. Journal of Pediatric Nursing, 85, 397-403. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2025.09.002
Geliştiren/Uyarlayan: Adnan Batuhan COŞKUN, Nermin Olgun, Nuran Tosun, Hakan Dokumuş, Nimet Barna, Erhan Elmaoğlu, Nurdan Yıldırım
Yıl: 2025
Kaynak Adı: Development and psychometric evaluation of the life management skills scale for children with type 1 diabetes
Dergi: Journal of Pediatric Nursing
Cilt: 85
Sayfa Aralığı: 397–403
DOI: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0882596325003161
Sorumlu Yazar: Adnan Batuhan Coşkun
İletişim: adnanbatuhan.coskun@hku.edu.tr
Ölçülen Özellikler: Başa çıkma becerisi, Diyabet Öz Yönetim, Diyabet Yönetimi Bilgisi (Diabetes Management Knowledge), Diyabetle Başa Çıkma Becerileri (Diabetes Coping Skills), Ergenlerin duygusal düzenleme becerileri, Problem Çözme, Yaşam Becerileri
Alt Boyutlar: Diyabet Yönetimi Bilgisi, Diyabetle Başa Çıkma Becerileri
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: Toplam Madde Sayısı: 15
Madde Tipi: 5’li Likert tipi (1 = Kesinlikle Katılmıyorum, 5 = Kesinlikle Katılıyorum)
Alt Boyutlar ve Madde Sayıları:
Diyabetle Başa Çıkma Becerileri: 9 madde
Diyabet Yönetimi Bilgisi: 6 madde
Ölçek Türü: Öz Bildirim (Kendini Değerlendirme) Ölçeği
Kimlere Uygulanabilir: Tip 1 Diyabet tanısı almış 10–18 yaş arası çocuk ve ergenlerde yaşam yönetimi ve başa çıkma becerilerini değerlendirmek amacıyla kullanılabilir.
Derecelendirme: 5’li Likert tipi derecelendirme (1 = Kesinlikle Katılmıyorum – 5 = Kesinlikle Katılıyorum)
Ölçek Puanlaması: Ölçek, 15 maddeden oluşan 5’li Likert tipi bir ölçektir.
Her madde 1 = Kesinlikle Katılmıyorum ile 5 = Kesinlikle Katılıyorum arasında puanlanır.
Alt boyutlar ve puan aralıkları:
Diyabet Yönetim Bilgisi: 6 madde, puan aralığı 6–30
Diyabetle Başa Çıkma Becerisi: 9 madde, puan aralığı 9–45
Toplam Ölçek Puanı: 15 madde, puan aralığı 15–75
Ters puanlanan madde bulunmamaktadır.
Tüm maddeler doğrudan puanlanır.
Yüksek puanlar, çocuğun yaşam yönetimi ve yaratıcı problem çözme becerilerinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Ölçek Değerlendirmesi: Ölçekten alınan toplam puan, çocuğun yaşam yönetimi ve yaratıcı problem çözme becerilerinin düzeyini göstermektedir.
Her madde 1 (Kesinlikle Katılmıyorum) ile 5 (Kesinlikle Katılıyorum) arasında puanlanır.
Alt boyut puanları ayrı ayrı hesaplanabilir:
Diyabet Yönetim Bilgisi: 6–30 puan
Diyabetle Başa Çıkma Becerisi: 9–45 puan
Toplam ölçek puanı 15–75 arasında değişir.
Değerlendirme:
Yüksek puanlar, çocuğun diyabetle ilgili bilgi düzeyinin, öz-yönetim kapasitesinin ve duygusal başa çıkma becerilerinin güçlü olduğunu; düşük puanlar ise bu alanlarda destek ve eğitim gereksinimi bulunduğunu göstermektedir.
Ölçekte ters madde bulunmamaktadır.
Elde edilen puanlar, çocukların bireysel izleminde, eğitim gereksinimlerinin belirlenmesinde ve klinik hemşirelik uygulamalarında kullanılabilir.
Geçerlik: 1. Kapsam Geçerliği (Content Validity):
Uzman paneli (n = 10; pediatri hemşireliği, endokrinoloji, psikometri alanlarından) Davis tekniği ile değerlendirme yapmıştır.
Tüm maddelerin CVI değerleri 0.80–1.00 arasında bulunmuş, 0.80’in altındaki 30 madde çıkarılmıştır.
2. Yapı Geçerliği (Construct Validity):
KMO = 0.931, Bartlett testi χ² = 1963.996, p < 0.001
Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) sonucunda iki faktörlü yapı elde edilmiştir:
Diyabetle Başa Çıkma Becerileri (57.1 %)
Diyabet Yönetimi Bilgisi (13.8 %)
Toplam açıklanan varyans = 70.9 %
Faktör yükleri 0.832–0.963 aralığındadır.
3. Doğrulayıcı Faktör Analizi (CFA):
Model uyum indeksleri iyi düzeyde bulunmuştur:
χ²/df = 1.683, RMSEA = 0.069, CFI = 0.968, NFI = 0.925, GFI = 0.892.
Bu değerler iki faktörlü yapının doğrulandığını göstermektedir.
Güvenirlik: 1. İç Tutarlık Güvenirliği (Internal Consistency):
Toplam ölçek Cronbach’s α = 0.980
Diyabet Yönetimi Bilgisi alt boyutu: α = 0.984
Diyabetle Başa Çıkma Becerisi alt boyutu: α = 0.971
Bu değerler ölçeğin mükemmel düzeyde iç tutarlılığa sahip olduğunu göstermektedir (α ≥ 0.90 = mükemmel).
2. Madde-Toplam Korelasyonu:
Tüm maddelerin düzeltilmiş madde-toplam korelasyonları 0.823–0.904 arasında bulunmuştur (p < 0.001).
Bu sonuçlar her maddenin ölçeğin bütünüyle güçlü ilişki gösterdiğini ortaya koymaktadır.
3. Test-Tekrar Test Güvenirliği (Temporal Stability):
Ölçek 4 hafta arayla 44 çocukta tekrar uygulanmıştır.
İki uygulama arasındaki korelasyon katsayıları:
Toplam ölçek: r = 0.987
Diyabet Yönetimi Bilgisi: r = 0.979
Diyabetle Başa Çıkma Becerisi: r = 0.988
(p 0.05).
Bu sonuçlar ölçeğin zaman içinde kararlı ölçüm yaptığını göstermektedir.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr