Tevekkül Yönelimi Ölçeği

Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.

Makale

İNDİR

Link: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/57967/768176

Ölçek Çeşidi: Geliştirme

Kategori(ler):

10 Psikoloji » 170 Değerler Psikolojisi

Kaynak Türü: Makale

Kaynak/Referans:

Şahin, M . (2020). Tevekkül Yönelimi Ölçeği geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(40), 345-369. https://doi.org/10.34234/ded.768176

Geliştiren/Uyarlayan: Meryem Şahin

Yıl: 2020

Kaynak Adı: Tevekkül Yönelimi Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Cilt: 18

Sayı: 40

Sayfa Aralığı: 345-369

DOI: https://doi.org/10.34234/ded.768176

Sorumlu Yazar: Meryem ŞAHİN

İletişim: meryemsahin@aku.edu.tr

Ölçülen Özellikler: Tevekkül yönelimi

Alt Boyutlar: Davranışa Karşı Olum, Davranışa Karşı Olumlu, Davranışa Karşı Olumlu Tutum, Davranışa Karşı Olumsuz Tutum, Duygu ve Düşünce

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları:

6. Bir konu ile ilgili elimden geleni yaparken aynı zamanda Allah’ın iradesini de hesaba katarım
7. Daha çok tembel kimseler tevekkül eder
9. Herhangi bir işe girişince üzerime düşeni en iyi şekilde yaparım
14. Yaşadığım olaylarda “vardır bir hayır” diye düşünürüm

Kimlere Uygulanabilir: 18 yaş üstü ve yetişkinler, 18 yaş ve üzeri yetişkinler

Derecelendirme: 5’li Likert (1=Hiç Katılmıyorum, 2=Katılmıyorum, 3=Kararsızım, 4=Katılıyorum, 5=Tamamen Katılıyorum)

Ölçek Puanlaması:

Araştırmanın psikometrik analizleri sonucunda elde edilen ölçek 23 madde ve 3 boyuttan oluşmaktadır. İlk boyut “Duygu ve Düşünce” boyutu olup 16 maddedir. İkinci boyut “Davranışa Karşı Olumsuz Tutum” boyutu olup 4 maddeden oluşmakta olup, bu boyuttaki maddelerin tamamı ters kodlanmaktadır. Üçüncü boyut “Davranışa Karşı Olumlu Tutum” boyutu olup 3 maddeden oluşmaktadır. Ölçek tevekkül yönelimine dair toplam puan da vermektedir.

Ölçek Değerlendirmesi:

“Duygu ve Düşünce” boyutu tevekkül yönelimine ilişkin sabırlı, sakin, güçlü, daha az kaygılı, ümitvar hissetme gibi duyguları; kabullenme; oluş sürecinde Allah’ın iradesini/müdahalesini de hesaba katma gibi düşünceleri kapsamaktadır. Bu boyuttan yüksek puan alınması tevekkül etme sürecinde deneyimlenen olumlu duyguların ve kavram içeriği ile ilgili bilgi ve düşüncelerin kişide etkin olduğunu göstermektedir. “Davranışa Karşı Olumsuz Tutum” boyutu tedbir almanın, çabalamanın olumsuzlanmasını içermekte ve bu boyuttaki maddelerin tamamı ters kodlanmaktadır. Ters maddeler dönüştürüldükten sonra bu boyuttan alınan düşük puanlar tevekkül etme sürecinde çaba gösterilmesine ilişkin olumsuz tutumları, tedbire önem vermemeyi yansıtmaktadır. “Davranışa Karşı Olumlu Tutum” boyutu bir iş için tedbir almanın, çabalamanın, sebeplere başvurmanın olumlanmasını içermektedir. Bu boyuttan yüksek puan alınması tevekkül etme sürecinde çabaya yüksek önem verilmesini göstermektedir.

Ölçek uygulama sürecinde “Tevekkül, bir iş için gerekli çabayı göstererek tüm tedbirleri aldıktan sonra, işini tam olarak inanarak Allah’a havale etme olarak tanımlanmaktadır. Maddelerde tevekkül kavramının geçtiği ifadeleri bu bilgiyi göz önünde bulundurarak cevaplayınız” şeklinde yönerge verilmesi önerilmektedir

Geçerlik:

Lawshe tekniğine göre kapsam geçerlik indeksi 1’dir.
Açımlayıcı faktör analizi sonucunda 23 maddelik ölçeğin 3 faktörde toplandığı ve faktörlerin toplam varyansın %59,314’ünü açıkladığı görülmüştür. AFA analizlerine göre Duygu ve Düşünce Boyutu %39,001 oranında, Davranışa Karşı Olumsuz Tutum boyutu %11,329 oranında, Davranışa Karşı Olumlu Tutum boyutu %8,985 oranında varyans açıklamaktadır. Maddelerin faktör yüklerinin 0,56 ile 0,84 arasında sıralandığı görülmektedir.
Ölçeğin 3 boyutlu yapısını test etmek için uygulanan doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre model iyi uyum vermiştir. (CMIN=688,338; DF=227; x²/sd=3,032; p<0,001; CFI=0,914; IFI=0,915; GFI=0,858; RMR=0,03; SRMR=0,047; RMSEA=0,074). DFA’ya göre maddelerin faktör yükleri 0,54 ile 0,87 arasında değişmektedir.

Güvenirlik:

23 maddelik ölçeğin güvenirlik katsayısı ,928'tir. Alt boyutlar açısından değerlendirildiğinde güvenirlik katsayıları sırasıyla 0,949; 0,757 ve 0,682 bulunmuştur.

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr