Sürdürülebilir Gıda Okuryazarlığı Ölçeği
Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. İzin için ayrıca e-posta gönderilmesine gerek yoktur.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
KUBİLAY, M. N., & YÜKSEL, A. (2023). Validity and Reliability Study of the Turkish Adaptation of the Sustainable Food Literacy Scale. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(4), 1562-1570. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1367727
Geliştiren/Uyarlayan
Meral Nur Kubilay, Aysun Yüksel
Yıl
2023
Kaynak Adı
Validity and Reliability Study of the Turkish Adaptation of the Sustainable Food Literacy Scale
Dergi
Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
Cilt
12
Sayı
4
Sayfa Aralığı
1562 - 1570
Link:
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3439545
Dosyalar
Makale
PDF
Ölçek Formu
Word
DOI
https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1367727
Sorumlu Yazar
Aysun Yüksel
İletişim
aysun.yuksel@sbu.edu.tr
Ölçülen Özellikler
Sürdürülebilir Gıda Okuryazarlığı Düzeyi
Alt Boyutlar
Harekete Geçme Niyeti ve Harekete Geçme Stratejileri, Sürdürülebilir Gıda Bilgisi - I, Sürdürülebilir Gıda Bilgisi - II, Tutumlar, Yemek ve Mutfak Becerileri
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
3. Yiyeceklerin nereden geldiğini biliyorum (besin zinciri)
4. Yiyecek tüketiminin çevresel sürdürülebilirlik üzerine etkisini biliyorum (ör: besin transfer mesafesi, yerel olarak üretilen besin)
6. “Sürdürülebilir Gıda” kavramını biliyorum (çevreye, ekolojik dengeye ve kişisel sağlığa dost gıda)
Ölçek Türü
Öz Bildirim
Kimlere Uygulanabilir
18 yaş ve üzeri yetişkinler
Derecelendirme
7'li Likert (1=kesinlikle katılmıyorum 7=kesinlikle katılıyorum)
Ölçek Puanlaması
Ölçekten alınabilecek puan 26 ile 182 arasında değişmektedir. Ölçekte ters madde bulunmamaktadır.
Ölçek Değerlendirmesi
Artan puanlar sürdürülebilir gıda okuryazarlığı düzeyinin arttığını göstermektedir.
Çeviri Süreci
Ölçeğin Türkçe’ye çevrilmesi esnasında kılavuzlarda önerilen standart prosedürler uygulanmıştır. Bu doğrultuda üç ayrı profesyonel dil çevirim hizmeti tarafından ölçek İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmiştir. Bu alanda uzman dört akademisyenden maddelerin anlaşılabilirliği hakkında uzman görüşü alınmış ve fikir birliği ile ölçeğin Türkçe versiyonu oluşturulmuştur. Ölçeğin en uygun ifadeler ile oluşturulan son hali tekrar İngilizceye çevrilip orijinal ölçek ile karşılaştırılmıştır. Anlam ve anlaşılabilirlik açısından iki metin arasında fark olmadığına karar verildikten sonra çeviri geçerliği sağlanmıştır. Uzlaşılan ölçek çalışmada önce ölçek maddelerinin anlaşılma durumunu ile ölçeğin yaklaşık kaç dakikada uygulanabileceğini saptamak üzere 50 birey ile pilot bir çalışma yapılmıştır. Geri bildirimler değerlendirilerek ölçeğin son hali oluşturulmuştur.
Geçerlik
Kaiser Mayer Olkin örnekleme yeterliliği ölçüsü 0,926 ve Bartlett's küresellik testi sonucu p1 olan 5 faktörlü yapı ile toplam varyansın %77’sini açıkladığı saptanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucu elde edilen model DFA genel model uyum indeksi ise karşılaştırılmış χ2/df = 4,458 çıkmıştır ve 0≤χ2/df≤5 koşulunu sağladığı için kabul edilebilir uyum kararı verilmiştir.
Güvenirlik
Ölçek için iç tutarlılık katsayısı Cronbach’s Alfa değeri 0,941 olarak hesaplanmış ve yüksek derecede güvenilir bulunmuştur. Madde geçerliğini değerlendirmek amacıyla madde toplam korelasyonu ve her bir madde silindiğinde elde edilen Cronbach’s Alfa katsayısı değerlerine bakıldığında, tüm maddelerin testin bütünü ile tutarlılık gösterdiği ve ölçeğin iç tutarlılığını düşüren bir madde olmadığı görülmüştür. Sürdürülebilir Gıda Okuryazarlığı Ölçeği’nin zamana karşı değişmezliğini ölçmek amacıyla yapılan test-tekrar test uygulaması için ölçek aynı örneklem grubundan rastgele seçilen 50 bireye altı hafta sonra tekrar uygulanmıştır. İlk ve ikinci test arasındaki korelasyon Pearson katsayısı ile incelenmiş pozitif yönde ve orta düzeyde düzeyinde yüksek pozitif yönlü anlamlı ilişki
saptanmıştır (r= 0,669, p<0,001). Test-tekrar test korelasyon analizi sonucunda Sürdürülebilir Gıda Okuryazarlığı Ölçeği’nin zamana bağlı olarak değişmediği ve test-tekrar test güvenilirliği olduğu saptanmıştır. Sürdürülebilir Gıda Okuryazarlığı Ölçeği’nin paralel form güvenilirliğini test etmek amacıyla ölçekler arası korelasyon analizi yapılmıştır ve sürdürülebilir gıda okuryazarlığı ile Akdeniz diyetine bağlılık arasında anlamlı, pozitif yönde ve düşük düzeyde (r=0,213) bir ilişki bulunur iken; Sürdürülebilir gıda okuryazarlığı ile gıda okuryazarlığı arasında ise anlamlı, pozitif yönde ve orta düzeyde (r=0,545) bir ilişki saptanmıştır.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı
Sustainable Food Literacy Scale
Orijinal Ölçek Kaynak Türü
Makale
Orijinal Kaynak / Referans
Teng, C. C., & Chih, C. (2022). Sustainable food literacy: A measure to promote sustainable diet practices. Sustainable Production and Consumption, 30, 776-786. https://doi.org/10.1016/j.spc.2022.01.008
Orijinal Ölçek Yazarlar
Chih-Ching Teng, Chueh Chih
Orijinal Ölçek Yıl
2022
Orijinal Ölçek Kaynak Adı
Sustainable food literacy: A measure to promote sustainable diet practices
Orijinal Ölçek Link:
https://doi.org/10.1016/j.spc.2022.01.008
Orijinal Ölçek DOI
https://doi.org/10.1016/j.spc.2022.01.008
Orijinal Ölçek Dergi
Sustainable Production and Consumption
Orijinal Ölçek Sayı
30
Orijinal Ölçek Sayfa Aralığı
776-786
Orijinal Ölçek Geçerlik
Açıklayıcı faktör analizi sonuçlarına göre, İngilizce asıl ölçek maddelerinin faktör yüklerinin en düşük 0,531 ve en yüksek 0,968 olduğu bildirilmiştir. Yirmi altı maddeden oluşan İngilizce asıl ölçek Sustainable Food Literacy Scale, 4 faktörlü yapısıyla toplam varyansın %67’sini açıklamaktadır. İngilizce asıl ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi sonucu genel model uyum indeksi χ2/df = 2,667 olarak bildirilmektedir.
Orijinal Ölçek Güvenirlik
İngilizce asıl ölçeğin Cronbach’s Alfa katsayısının önerilen değer olan 0,70’in üzerinde olduğu, alt boyutlara göre incelendiğinde ise sürdürülebilir gıda bilgisi alt boyutu için 0,906, yemek ve mutfak becerileri alt boyutu için 0,911, tutumlar alt boyutu için 0,866 ve harekete geçme niyeti ve harekete geçme stratejileri alt boyutu için ise 0,916 olarak bildirilmiştir.