Erkeksi Davranış Ölçeği
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Sarıçam, H., & Sığın, A. (2020). Erkeksi Davranış Ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi (16), 339-357. http://dx.doi.org/10.16947/fsmia.849195
Geliştiren/Uyarlayan
Aykut Sığın, Hakan Sarıçam
Yıl
2020
Kaynak Adı
Erkeksi Davranış Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Dergi
FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi
Sayı
16
Sayfa Aralığı
339 - 357
Link:
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1475433
Dosyalar
Makale
PDF
DOI
http://dx.doi.org/10.16947/fsmia.849195
Sorumlu Yazar
Hakan Sarıçam
İletişim
hakansaricam@gmail.com
Ölçülen Özellikler
Erkeksi davranış
Alt Boyutlar
Abartılı Özgüven ve Kontrol, Başarıya Adanma, Kısıtlanmış Sevgi, Kısıtlı Duygusallık
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
Zamanımın büyük bir bölümünü oldukça başarılı bir kariyer elde etmek için harcarım. (Başarıya adanma)
Hislerimi ve duygularımı genellikle başkalarıyla tartışmam. (Kısıtlı duygusallık)
Yakın ilişkilere fazla zaman ayırmam. (Kısıtlanmış sevgi)
Hayatımdaki her şeyin kontrolüm altında olmasına çalışırım. (Abartılı özgüven ve kontrol)
Kimlere Uygulanabilir
15-18 Yaş arası Ergenler, Yetişkinler
Derecelendirme
A=Kesinlikle Katılmıyorum, B= Katılmıyorum, C=Kararsızım, D=Katılıyorum ve E=Kesinlikle Katılıyorum
Ölçek Puanlaması
Puanlama yapılırken A=-2, B= -1, C=0, D=+1 ve E=+2 şeklinde hesaplanmalıdır. Alt ölçeklerin toplanmasıyla toplam bir puan elde edinilebilir.
Ölçek Değerlendirmesi
Artan puanlar erkeksiliğin artığını azalan puanlar erkeksiliğin azaldığını göstermektedir.
Çeviri Süreci
Erkeksi Davranış Ölçeğinin adaptasyon uygulamaları için, ölçeğin sahibi W. E. Snell ile 10 Eylül 2019 tarihinde ResearchGate İnternet sitesi üzerinden iletişime geçilmiş, ölçeğin Türk kültürüne adapte edilip edilemeyeceğine dair gerekli izin istenmiş ve alınmıştır. Ölçeğin Türk diline çevrilmesi sürecinde ileri çeviri deseni kullanılmıştır. İlk olarak, araştırmacılar ölçek maddelerini Türkçeye çevirmiş, daha sonra söz konusu maddelerin bulunduğu formlar İngiliz Dili ve Edebiyatı doktorasına sahip 5 uzmana gönderilmiş, görüş ve varsa düzeltme istenmiş; dilsel eşdeğerliğine bakılmıştır. Uzmanlardan gelen çeviri olurları üzerinde kritik yapılmış, içerik ve anlam bakımından gerekli iyileştirmeler yapılmıştır. Hazırlanan son Türkçe deneme formu, sosyo demografik bilgi formu ve ölçüt geçerliliği için diğer ölçek birleştirilerek uygulama formu oluşturulmuş, bu form çoğaltılarak üniversite öğrencilerine daha önce belirlenen saatte araştırmacılar tarafından uygulanmıştır.
Geçerlik
maddelerin dil kapsam geçerlik indeks değerleri, 0.80 ile 1.00 arasında değişiklik göstermektedir. Davis24 kapsam geçerlik indeks değerlerinin .80’den büyük olması gerektiğini belirtmektedir. Bu bağlamda uygunluk yüzdelerine de dayanarak Erkeksi Davranış Ölçeği’nin dil kapsam geçerlik indekslerinin gerekli ölçütü sağladığı söylenebilir. Ölçeğin 9 maddesi için DGKİ katsayısı en üst düzeyde (1.00) ve 7 madde için çeviri uygunluk yüzdesi %100’dür. Üçüncü maddede (“Profesyonel bir kariyer arayışı için kapsamlı zaman ve çaba harcarım”). çeviri uygunluk yüzdesi diğerlerine göre daha düşüktür. Bunun anlatım bozukluğundan kaynaklandığı söylenebilir.
Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA): Çalışma grubundan ilk veri setine uygulanan AFA sonucu Bartlet Küresellik Testi değerinin χ2=2074.986 sd=190 (p=.000) ve KMO örneklem uygunluk katsayısının .80 olduğu görülmüştür. Hair vd.25 göre
Bartlet Küresellik Testi sonucunun istatistiksel olarak anlamlı olması ve KMO değerinin 0.80 ile 0.90 arasında olması, örneklemin uygulama için uygunluğunu ve verilerin çok değişkenli normallik varsayımlarını karşıladığını göstermektedir.
Ayrıca Temel bileşenler analizine dayalı olarak, ölçeğin orijinal yapısıyla uygun olan 20 maddelik dört boyutlu modeli, ölçeğin toplam varyansının %56.50’sini açıklamaktadır. Varimax dik döndürme yöntemi sonucu madde faktör yükleri Başarıya Adanma alt boyutu için .72 ile .81; Kısıtlı Duygusallık alt boyutu için .56 ile .77; Kısıtlanmış Sevgi alt boyutu için .56 ile .79 ve Abartılı Özgüven ve Kontrol alt boyutu için .54 ile .76 arasında sıralanmaktadır.
Yapı geçerliğinde, AFA’dan elde edilen modelin doğrulanması için ikinci bir diğer gruptan elde edilen veri setine birinci
düzey DFA uygulanmıştır. En Çok Olabilirlik yöntemine dayalı DFA, uyum indeksi değerleri χ²=420.50, sd=164 (χ²/sd=2.56), RMSEA=.072, CFI=.92, GFI=.90, IFI=.92, NNFI=.90 ve SRMR=.072 olacak şekilde hesaplanmıştır
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirlik çalışmaları Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı Başarıya Adanma alt boyutu için α=.84; Kısıtlı Duygusallık alt boyutu için α=.77; Kısıtlanmış Sevgi alt boyutu için α=.80; Abartılı Özgüven ve Kontrol alt
boyutu için α=.73 ve ölçeğin bütünü için için α=.81 olacak şekilde hesaplanmıştır. Cortina26, Cronbach α değerinin en az .70 olması gerektiğini belirtilmiştir.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı
Masculine Behavior Scale
Orijinal Ölçek Kaynak Türü
Makale
Orijinal Kaynak / Referans
Snell, W. E., Jr. (1989). Development and validation of the Masculine Behavior Scale: A measure of behaviors stereotypically attributed to males vs. females. Sex Roles, 21, 749-767. Doi: 10.1007/BF00289806
Orijinal Ölçek Yazarlar
Jr., Snell, W. E.
Orijinal Ölçek Yıl
1989
Orijinal Ölçek Kaynak Adı
Development and validation of the Masculine Behavior Scale: A measure of behaviors stereotypically attributed to males vs. females
Orijinal Ölçek Link:
https://link.springer.com/article/10.1007/BF00289806
Orijinal Ölçek DOI
http://dx.doi.org/10.1007/BF00289806
Orijinal Ölçek Dergi
Sex Roles
Orijinal Ölçek Sayı
21
Orijinal Ölçek Sayfa Aralığı
749-767
Orijinal Ölçek Geçerlik
AFA sonucu faktör yük değerleri AFA sonucu madde faktör yük değerleri Başarıya Adanma alt boyutu için.82, .85, .78, .56 ve.77; Kısıtlı Duygusallık alt boyutu için .85, .55, .86, .85 ve .68; Kısıtlanmış Sevgi alt boyutu
için 83, .81, .70, .52 ve.77; Abartılı Özgüven ve Kontrol alt boyutu için .38, .58, .38, .65 ve .69 olarak saptanmıştır.
Orijinal Ölçek Güvenirlik
Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı Başarıya Adanma alt boyutu için α=.87; Kısıtlı Duygusallık alt boyutu
için α=.89; Kısıtlanmış Sevgi alt boyutu için α=.89; Abartılı Özgüven ve Kontrol alt boyutu için α=.69 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca 4 hafta arayla uygulanmış test tekrar test güvenirlik katsayıları Başarıya Adanma alt boyutu için r=.62; Kısıtlı Duygusallık alt boyutu için r=.70; Kısıtlanmış Sevgi alt boyutu için r=.65; Abartılı Özgüven ve Kontrol alt boyutu için r=.48 olarak tespit edilmiştir.