Doğayla İlişkili Olma (DİO-6) Ölçeği
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Sarıçam, H., Şahin, S. H., & Soyuçok, E. (2015). Doğayla ilişkili olma ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 4, 38-57. Doi: 10.17360/UHPPD.2015414021
Geliştiren/Uyarlayan
Etem Soyuçok, Hakan Sarıçam, Süleyman Hilmi Şahin
Yıl
2015
Kaynak Adı
Doğayla ilişkili olma ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkinin incelenmesi
Dergi
Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi
Cilt
2015
Sayı
4
Sayfa Aralığı
38-57
Dosyalar
Makale
PDF
DOI
http://dx.doi.org/10.17360/UHPPD.2015414021
Sorumlu Yazar
Hakan Sarıçam
İletişim
hakansaricam@gmail.com
Ölçülen Özellikler
Doğayla ilişkililik
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
1.Bir tatil yeri seçmek istesem idealim uzaklardaki ıssız, vahşi doğa olurdu.
4.Nerede olursam olayım, vahşi (doğal) hayata özen gösteririm.
Kimlere Uygulanabilir
Ergenler, Yetişkinler
Derecelendirme
5'li Likert (1=Kesinlikle katılmıyorum, 2= Katılmıyorum, 3=Kararsızım, 4=Katılıyorum, 5= Kesinlikle Katılıyorum)
Ölçek Puanlaması
Ölçek toplam bir puan vermektedir, alınabilecek en düşük puan 6, en yüksek puan 30'dur.
Ölçek Değerlendirmesi
Ölçekte 6 maddeye verilen puanlar toplanarak bir puan elde edilir. Artan puanlar doğayla etkileşimin ya da doğayla ilişkili olmanın arttığını göstermektedir.
Çeviri Süreci
Öncelikle Doğayla İlişkili Olma (DİO-6) Ölçeğinin Türkçe uyarlama çalışması için ölçeği geliştirenlerden John M. ZELENSKİ ve Elizabeth K. NISBET ile 26.07.2015 tarihinde e-posta yoluyla iletişim kurulmuş ve ölçeğin uyarlanabileceğine ilişkin gerekli izin alınmıştır. Türkçeye çevrilme süreci belli aşamalardan oluşmaktadır. Öncelikle ölçek İngilizce Öğretmenliği bölümü mezunu 3 dil uzmanı tarafından Türkçeye çevrilmiş ve daha sonra bu Türkçe formlar tekrar İngilizceye çevrilerek her iki dili bilen 29 kişiye uygulama yapılarak bu iki form arasındaki tutarlılık incelenmiştir. Yine aynı 3 dil uzmanı ve 1 Türk Dili ve Edebiyatı uzmanı, elde edinilen Türkçe formlar üzerinde tartışarak anlam ve gramer açısından gerekli düzeltmeleri yapmış ve denemelik Türkçe form elde edilmiştir.
Geçerlik
Ölçeğin yapı geçerliği için ilk çalışmada 120 eğitim fakültesi öğrencisinden elde edilen verilerin faktör analizine uygunluğunu tespit etmek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı hesaplanmış ve Barlett Spehericity testi yapılmıştır. Verilerin faktör analizine uygunluğu için KMO .60’dan yüksek ve Barlett testinin anlamlı çıkması gerekmektedir (Büyüköztürk, Akgün, Kahveci, ve Demirel, 2004). Yapılan analiz sonucu KMO örneklem uygunluk katsayısı .89, Bartlett Sphericity testi χ2 değeri 305.425 (p<.001, sd=15) bulunmuştur. Ölçeğin yetişkinlerden oluşan çalışma grubunda faktör yapısını ortaya koymak üzere açıklayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. Yatay eksen (Scree Plot) grafiğinde ölçeğin tek boyutlu olduğu gözlenmiştir. AFA yapılırken maddeler serbest bırakılmış ve özdeğeri 1’in üzerinde tek faktörlü yapı toplam varyansın %60.96’sını açıkladığı gözlenmiştir. DİO-6’ya ilişkin yapılan DFA sonucu 6 madde tek boyutlu modelin uyum indeksleri incelenmiş ve minimum ki-kare değerinin [χ2=11.83, sd=6 (χ2/sd=1.97, p=0.00) anlamlı olduğu görülmüştür. Uyum indeksi değerleri ise RMSEA=.035, GFI=.96, AGFI=.96, CFI=.97, NFI=.96, NNFI=.97, RFI=.97, IFI=.96, SRMR=.04, PGFI=.95 ve PNFI=.97 olarak bulunmuştur. Ölçeğin benzer ölçek geçerliği çalışmasında Doğayla İlişkili Olma Ölçeği-6 ile Doğayla İlişkili Olma Ölçeği-21 arasında korelasyon değeri r= .76 bulunmuştur.
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirlik çalışmalarında Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı tüm maddeler için .89 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca aynı çalışma grubundan 62 öğrenciye 18 gün aralıklı yapılan çalışma sonucunda test-tekrar test korelasyon katsayısı ölçeği bütünü için r= .88 olarak hesaplanmıştır.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı
Nature Relatedness-6 (NR-6) Scale
Orijinal Ölçek Kaynak Türü
Makale
Orijinal Kaynak / Referans
Nisbet, E. K., & Zelenski, J. M. (2013). The NR-6: A new brief measure of nature relatedness. Frontiers in Psychology, 4, 813. Doi: 10.3389/fpsyg.2013.00813
Orijinal Ölçek Yıl
2013
Orijinal Ölçek Kaynak Adı
The NR-6: A new brief measure of nature relatedness.
Orijinal Ölçek Link:
http://doi.org/10.3389/fpsyg.2013.00813
Orijinal Ölçek DOI
http://doi.org/10.3389/fpsyg.2013.00813
Orijinal Ölçek Dergi
Frontiers in Psychology
Orijinal Ölçek Cilt
4
Orijinal Ölçek Sayı
813
Orijinal Ölçek Geçerlik
6 madde tek faktörlü model toplam varyansın 62.48%’ini açıklamaktadır. Doğayla İlişkili Olma Ölçeği-6 ile Ekoloji Ölçeği alt boyutları (sözel bağlantı, davranışsal bağlantı, etki) arasında p<.01 önem düzeyinde sırasıyla r= .64, 55, .57; yirmi bir maddelik Doğayla İlişkili Olma Ölçeği ile ise r=.79 pozitif ilişki bulunmuştur.
Orijinal Ölçek Güvenirlik
Chronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı .96 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin test tekrar test güvenirlik katsayıları 1 aylık periyotlar için r=. 80 ile .84 arasında tespit edilmiştir.