Çok Boyutlu Kan-yaralanma Fobisi Envanteri (ÇBKFE)
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Sertaç, A. K., AK, H. B. ve Kılıç, C. (2014) . Çok Boyutlu Kan-yaralanma Fobisi Envanteri (ÇBKFE) geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi,25(1), 42-49.
Geliştiren/Uyarlayan
Cengiz Kılıç, Hacer Birgül Ak, Sertaç Ak
Yıl
2014
Kaynak Adı
Çok Boyutlu Kan-yaralanma Fobisi Envanteri (ÇBKFE) geçerlik ve güvenilirlik çalışması
Cilt
25
Sayı
1
Sayfa Aralığı
42-49
Link:
http://www.turkpsikiyatri.com/Data/UnpublishedArticles/b31fe1.pdf
Dosyalar
Makale
PDF
Sorumlu Yazar
Sertaç Ak
İletişim
sertac@hacettepe.edu.tr
Ölçülen Özellikler
Kan Fobisi
Alt Boyutlar
Başkasının Kanı-yaralanması Korkusu, Hastane Korkusu, İğne Korkusu, Kendisinin Kanı Korkusu, Yaralanma Korkusu
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
5 alt boyut ve toplam 40 madde.
Başkasının Kanı-yaralanması Korkusu Boyutu ( 9 m) : Başkalarının kanının görüntüsünden korkarım.
Kendisinin Kanı Korkusu Boyutu ( 9 m): Kendi kanımı gördüğümde bayılırım.
İğne Korkusu Boyutu ( 8 m) : Bana iğne yapılırken bende iğrenme hissi oluşur.
Hastane Korkusu Boyutu ( 8 m) : Hastaneye gitmekten kaçınırım
Yaralanma Korkusu Boyutu (6 m) : Yaralanabileceğim durumlardan kaçınırım.
Kimlere Uygulanabilir
Yetişkinler
Derecelendirme
5'li Likert (0= hiç- 4= çok fazla)
Ölçek Puanlaması
Ölçekten alınabilecek puan 0 ile 160 arasında değişmektedir.
Ölçek Değerlendirmesi
Ölçekten yüksek puan alınması ölçülen özelliğe yatkınlığı işaret eder.
Çeviri Süreci
Türkçeye çevirisi Kılıç ve Göğüş tarafından 1997 yılında yapılmıştır.
Geçerlik
ÇBKFE’nin yapı geçerliğini saptamak için açımlayıcı faktör analizi (exploratory factor analysis) tekniği kullanılmıştır. Örneklem büyüklüğünün yeterliliğini saptamada Kaiser- Meyer-Olkin (KMO) analizi yapılmıştır. Çalışmamızda tüm grupta hesaplanan KMO değeri ÇBKFE için 0,92 olarak bulunmuştur.Ölçeğin tanı alan ve almayanları ne derecede
başarıyla ayırt edebildiği, özgün örneklemin bir alt grubunda (S=61) araştırılmıştır. ÇBKFE’nin toplam puanı açısından,
CIDI’ye göre kan-yaralanma fobisi olan ile olmayan gruplar arasında fark olup olmadığı non-parametrik bir test olan Mann Whitney U ile analiz edilmiştir. ÇBKFE toplam puanı ortalaması fobisi olmayanlarda 29,1 (ss=21,9), fobisi olanlarda 49,6 (ss=33,6) olarak saptanmıştır ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (Z= 2,842, p=0,015). Bu sonuçlar ÇBKFE’nin fobisi olanları fobisi olmayanlardan anlamlı şekilde ayırt edebildiğini göstermektedir.
Güvenirlik
Madde toplam korelasyonunun genel olarak 0,20’nin üzerinde olması ve negatif olmaması beklenir. Araştırmamızda tüm maddelerin madde toplam korelasyonunun 0,20’den büyük olduğu saptanmıştır.
Toplam puanla korelasyonu en düşük olan maddenin ÇBKFE’nin 6. maddesi (Yaralanabileceğim durumlardan kaçınırım.
0,23) olduğu, diğer maddelerin madde-toplam korelasyonlarının ise 0,33 ile 0,69 arasında değiştiği görülmüştür. Yaralanma ile ilgili maddelerin toplamla korelasyonları genel olarak diğer maddelerden daha düşüktür.
Toplam 477 denekten elde edilen verilerle ÇBKFE ölçeğinin Cronbach alfa değeri 0,94 olarak saptanmıştır. Uyaran tipine göre (kan, iğne, hastane ve yaralanma) 4 alt gruba ait maddelere (10’ar maddelik gruplar) ayrı ayrı iç tutarlılık analizi yapıldığında Cronbach alfanın 0,81-0,94 arasında değiştiği görülmüştür. En düşük değer yaralanma grubunda gözlenmiştir.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı
Multidimensional Blood/Injury Phobia Inventory (MBPI)
Orijinal Ölçek Kaynak Türü
Makale
Orijinal Kaynak / Referans
Wenzel, A., & Holt, C. S. (2003). Validation of the multidimensional blood/injury phobia inventory: evidence for a unitary construct. Journal of psychopathology and Behavioral Assessment, 25(3), 203-211
Orijinal Ölçek Yazarlar
Amy Wenzel, Craig S. Holt