Aşı Tereddüdü 5’li Likert Ölçeği
Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. İzin için ayrıca e-posta gönderilmesine gerek yoktur.
Link: https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/21645515.2021.1953347
Ölçek Çeşidi: Uyarlama
Kategori(ler):
60 Sağlık Bilimleri » 603 Dahili Tıp Bilimleri
Kaynak Türü: Makale
Kaynak/Referans:
Aslan, K. T., Ay, P., Kaş, D., Tosun, F., Yürükcü, İ., Kekeç, E., Şahin, M. F., & Apaydın Kaya, Ç. (2021). Adaptation and validation of the Turkish version of the vaccine hesitancy 5 point Likert Scale. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 17 (12), 5176–5182. https://doi.org/10.1080/21645515.2021.1953347
Geliştiren/Uyarlayan: Kübra Temel Aslan, Pınar Ay, Dilara Kaş, Furkan Tosun, İrem Yürükcü, Emre Kekeç, Muhammet Furkan Şahin, Çiğdem Apaydın Kaya
Yıl: 2021
Kaynak Adı: Adaptation and validation of the Turkish version of the vaccine hesitancy 5 point Likert Scale
Dergi: Human Vaccines & Immunotherapeutics
Cilt: 17
Sayı: 12
Sayfa Aralığı: 5176-5182
DOI: https://doi.org/10.1080/21645515.2021.1953347
Sorumlu Yazar: Çiğdem Apaydın Kaya
İletişim: cigdem.apaydin@marmara.edu.tr
Ölçülen Özellikler: Aşı Tereddüdü
Alt Boyutlar: Güven, Risk Algısı
Derecelendirme: 5'li Likert (1= Kesinlikle katılmıyorum - 5= Kesinlikle katılıyorum)
Ölçek Puanlaması: 1, 2, 3, 4, 6, 7 ve 8 numaralı maddeler olumlu ifadeler içerirken, 5, 9 ve 10 numaralı maddeler olumsuz ifadeler içermektedir. Katılımcılar tarafından olumlu ifadelere verilen dereceler arttıkça aşı tereddüdü seviyesi azalırken, olumsuz ifadelere verilen dereceler arttıkça aşı tereddüdü seviyesi artmaktadır. Olumlu ifadeler içeren cümlelerin 1=kesinlikle katılmıyorum 5=kesinlikle katılıyorum arasında, olumsuz ifadeler içeren cümlelerin 1=kesinlikle katılıyorum 5=kesinlikle katılmıyorum arasında puanlanmasına göre ölçekten alınabilecek puan 10 ile 50 arasında değişmektedir.
Ölçek Değerlendirmesi: Ölçeğin ve alt boyutların toplam puanları yükseldikçe aşı tereddüdü seviyesi düşmektedir. Ölçekte tereddütlü/tereddütlü değil şeklinde yorumlanabilecek bir kesme noktası yoktur.
Çeviri Süreci: Aşı Tereddüdü Ölçeği (VHS)’nin Türkçeye çevrilmesi uluslararası ölçek uyarlama kılavuzlarında belirtildiği gibi yapılmıştır. Buna göre ölçek, önce araştırmacılar tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Çeviride anlam olarak Türkçe karşılığı net olan ve herkesin anlayabileceği kelimeler seçilmiştir. Ayrıca cümlelerde anlatım bozukluğu olmamasına dikkat edilmiştir. Ölçek daha sonra bilingual bir kişi tarafından İngilizceye çevrilmiş ve yeni ölçek araştırıcılar tarafından asıl ölçekle oluşabilecek farklılıklar açısından karşılaştırılmıştır. Gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra yeniden İngilizceye çevrilen ölçekle asıl ölçek arasında farklılık olmadığında çeviri süreci tamamlanmıştır. Daha sonra ölçekte anlaşılmayan yerler olup olmadığı ve başka düzeltmeler gerekip gerekmediğine bakmak için ölçeğin pilot uygulamasına geçilmiştir. Pilot grubun, ölçeğin esas uygulamasının yapılacağı grubun özelliklerini taşımasına dikkat edilmiştir.
Geçerlik: Ölçeğin yüzey geçerliği ve kapsam geçerliği DSÖ SAGE Aşı Tereddüdü Çalışma Grubu tarafından ölçeğin oluşturulması sırasında sağlanmıştır. Kriter geçerliği incelemesinde eşzaman geçerliği için aşı tereddüdü durumu ile ölçek toplam puanının arasındaki nokta çift serili korelasyon katsayısı 0,17’dir (p<0,001).
Ölçeğin yapı geçerliği için faktör analizi uygulanmadan önce Keiser-Meyer-Olkin ile Bartlett Testi yapıldığında KMO 0,894, Bartlett istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,001). Açımlayıcı faktör analizi uygulandığında ölçeğin orijinalindeki gibi iki alt boyut ortaya çıkmıştır. Faktörler “güven” ve “risk algısı” olarak isimlendirilmiştir. Faktörler total varyansın %63’ünü açıklamaktadır. “Güven” alt boyutunun Cronbach alfa katsayısı 0,90, “risk algısı” alt boyutunun Cronbach alfa katsayısı 0,53’tür. Her iki alt boyutun puan ortalamaları arasındaki Spearman korelasyon katsayısı ise 0,34’tür (p<0,001).
Güvenirlik: Ölçeğin test-tekrar test yöntemi için ilk uygulandığı örneklemde ölçek toplam puan 43,55±4,5 iki hafta sonra uygulandığındaki toplam puan 43,70±4,4’tür (Spearman korelasyon katsayısı 0,94; p<0,001). Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı, test-tekrar test için ulaşılan örneklemde sırasıyla 0,72 ve 0,73’tür. Geçerliğin yapıldığı örneklemde ise 0,81 olarak bulunmuştur. Aynı gözlemci tarafından iki ayrı gözlem yapıldığından puanlama tutarlılığı analizi için gözlemciler içi tutarlılık katsayısı olan sınıfiçi korelasyon katsayısı 0,98’dir (p<0,001).
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı: Vaccine Hesitancy Scale
Orijinal Ölçek Kaynak Türü: Makale
Orijinal Kaynak / Referans:
Larson, H. J., Jarrett, C., Schulz, W. S., Chaudhuri, M., Zhou, Y., Dube, E., Schuster, M., MacDonald, N. E., Wilson, R., & SAGE Working Group on Vaccine Hesitancy (2015). Measuring vaccine hesitancy: The development of a survey tool. Vaccine, 33(34), 4165–4175. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2015.04.037
Orijinal Ölçek Yazarlar: Caitlin Jarrett, Eve Dube, Heidi J Larson, Melanie Schuster, Mohuya Chaudhuri, Noni E MacDonald, Rose Wilson, William S Schulz, Yuqing Zhou
Orijinal Ölçek Yıl: 2015
Orijinal Ölçek Kaynak Adı: Measuring vaccine hesitancy: The development of a survey tool
Orijinal Ölçek DOI: https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2015.04.037
Orijinal Ölçek Dergi: Vaccine
Orijinal Ölçek Cilt: 33
Orijinal Ölçek Sayı: 34
Orijinal Ölçek Sayfa Aralığı: 4165–4175