Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.

---

---

Link: http://www.turkpsikolojiyazilari.com/PDF/TPY/22/01-13.pdf

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

20 Psikiyatri /Klinik Psikoloji » 218 Kişilik Bozuklukları

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Yorulmaz, O. ve Gençöz, T. (2008). Obsessif-Kompulsif Bozukluk Semptomların Değerlendirilmesinde Kullanılan İstem Dışı Düşünceleri Yorumlama Envanteri, Obsessif İnanışlar Ölçeği ve Düşünceleri Kontrol Etme Ölçeği’nin Türk Örnekleminde İncelenmesi.Türk Psikoloji Yazıları, 11(22), 1-13.

---

Geliştiren/Uyarlayan: Orçun Yorulmaz, Tülin Gençöz

---

Yıl: 2008

---

Kaynak Adı: Obsessif-Kompulsif Bozukluk Semptomların Değerlendirilmesinde Kullanılan İstem Dışı Düşünceleri Yorumlama Envanteri, Obsessif İnanışlar Ölçeği ve Düşünceleri Kontrol Etme Ölçeği’nin Türk Örnekleminde İncelenmesi

---

Dergi: Türk Psikoloji Yazıları

---

Cilt: 11

---

Sayı: 22

---

Sayfa Aralığı: 1-13

---

Sorumlu Yazar: Orçun Yorulmaz

---

İletişim: orcuny@uludag.edu.tr

---

Ölçülen Özellikler: Düşünce Kontrolü

---

Alt Boyutlar: Dikkat Dağıtma, Endişe Etme, Kendini Cezalandırma, Sosyal Kontrol, Yeniden Değerlendirme

---

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları:

5 Alt boyut ve 30 Madde
Dikkat Dağıtma (6 m): O düşünce yerine, daha önemsiz bir kötü şeyi düşünmeye çalışırım.
Sosyal Kontrol (6 m): Arkadaşlarıma, benzer düşünceleri olup olmadığını sorarım.
Endişe Etme (6 m):
Kendini Cezalandırma (6 m): Böyle bir düşünce aklıma geldiği için kendime kızarım.
Yeniden Değerlendirme (6 m):

---

Kimlere Uygulanabilir: Üniversite Öğrencileri, Yetişkinler

---

Derecelendirme: 4’lü Likert (1 = Asla - 4 = Hemen her zaman)

---

Çeviri Süreci:

Ölçeklerin dilimize uyarlanması için önce, OİÖ ve İDYE’yi geliştiren OKBÇG grup liderlerinden (Gail Steketee ve Randy Frost) ve DKÖ’yü geliştiren yazardan (Adrian Wells) gerekli izinler alınmıştır. Türkçe’ye uyarlamada çeviri-geri çeviri yöntemi uygulanmıştır (Brislin, Lonner ve Thorndike, 1973).

---

Geçerlik:

Ölçeklerden birden fazla faktör yapısına sahip OİÖ ve DKÖ’nün Türkçe versiyonlarının faktör yapıları, Hedef Dönüştürme (Target Rotation) analizi ile incelenmiştir. Bu analiz, kültürler arası karşılaştırmalara fırsat tanımak için faktör yapılarını s ınamakta ve ölçek faktörlerindeki madde dağılımlarının farklı kültürlerde ne derecede örtüştüklerini test etmektedir (Van de Vijver ve Leung, 1997). Faktör madde dağılım tutarlığı, Orantısal Uzlaşma Katsayısı (Proportionality Agreement Coeffi cient) ile hesaplanmıştır; elde edilen değerlerde, kabul edilebilir katsayı s ınırı ≥ .85 olarak alınmıştır (Lorenzo-Seva ve Ten Berge, 2006). Bu amaç doğrultusunda, Kanada’da yapılan ve orijinal dilindeki haliyle ölçeklerin psikometrik özellikleri ve faktör yapısı ispatlanmış olan bir çalışmada yer alan üniversite öğrencilerinden (n = 281; Yorulmaz, Gençöz ve Woody, 2008) toplanan veriler kültürlerarası karşılaştırma için kullanılmıştır. Her iki örneklem grubunda ölçeklere, Temel Bileşenler Analizi (Principal Component Analysis) ve Varimaks dönüştürmesi ile Açımlayıcı Faktör Analizi (Explanatory Factor Analysis) yapılmış ve faktör yükleri istatistiki olarak karşılaştırılmıştır. ÖİÖ için yapılan faktör analizinde paralel analiz, Kaiser ölçütü ve Cattell Scree grafi ği orijinali gibi ölçeğin Türkçe versiyonun da, 3’lü faktör yapısına sahip olduğuna işaret etmektedir: düşüncelerin önemi ve kontrolü (varyans = % 13.93, özdeğer = 6.13), mükemmeliyetçilik/kesinlik (varyans = % 12.17, özdeğer = 5.35), sorumluluk tutumları ve tehdit algısı (varyans = % 11.33, özdeğer = 4.98). Faktörmadde dağılımları incelendiğinde de maddelerin genel olarak orijinal yapıya benzer yüklenmeler gösterdiği görülmüştür. Aynı ölçütler göz önüne alınarak yapılan bir başka faktör analizinde de, Wells ve Davies’in çalışmasında olduğu gibi (1994) Türkçe DKÖ’nün de 5 faktörden oluştuğu gözlenmiştir: sosyal kontrol (varyans = % 10.26, özdeğer = 3.08), endişe etme (varyans = % 11.55, özdeğer = 3.46), dikkatini dağıtma (varyans = % 10.92, özdeğer = 3.28), yeniden değerlendirme (varyans = % 9.37, özdeğer = 2.81), kendini cezalandırma (varyans = % 7.94, özdeğer = 2.38). Kanada ve Türk örneklemine uygulanan OİÖ ve DKÖ’deki faktör örtüşme oranlarını gösteren Tablo 1 ve 2’den de anlaşılabildiği gibi, Türk örnekleminde OİÖ’nün 3 boyutunda, DKÖ’nün ise dikkati dağıtıma, sosyal kontrol, endişe etme ve yeniden değerlendirme alt boyutlarında orijinal yapıya oldukça benzeyen faktör yapısı olduğu gözlenmiştir. Bu bulgu da, bu ölçeklerin yapı geçerliğini destekler niteliktedir. DKÖ’nün kendini cezalandırma alt boyutunda ise uzlaşma katsayısı, katsayı s ınırına yakın olsa da altındadır; bu duruma, orijinal faktör-madde yüklenmesindeki farklılaşma yol açmış olabilir. Örneğin, orijinal yapıda cezalandırma faktöründe yer alan 28. maddenin, Türk örnekleminde cezalandırma faktöründe yükü olsa da ağırlıklı olarak endişe etme boyutuna yüklendiği gözlenmiştir. Başka deyişle, bu faktörü oluşturan maddelerin birden fazla faktöre yüklenmesi de bu duruma katkıda bulunmuş olabilir. Yine de, kendini cezalandırma boyutunun iç-tutarlık katsayısı (.66) ve madde-tüm korelasyon ranjı (.28 ile .52 arasında), bu faktörün de orijinali yapısı ile ülkemizde kullanılabileceği yönünde izlenim uyandırmaktadır.

---

Güvenirlik:

Türkçe’ye uyarlanan OİÖ, İDYE ve DKÖ’nün güvenirlik değerleri de Tablo 1 ve 2’de verilmiştir. Ölçeklerin toplam ve alt boyut iç tutarlıkları ve maddetoplam korelasyon ranjları, Nunnally (1978) ölçütlerine göre (≥ .70 “kabul edilebilir”, ≥ .80 “iyi”) tatminkar düzeydedir.

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr