Rüya Temaları Ölçeği (Dream Themes Scale)
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Geliştirme
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Tez
Kaynak/Referans
Genç, A. (2011). Rüya Temaları Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Geliştiren/Uyarlayan
Ahmet Genç
Yıl
2011
Kaynak Adı
Rüya Temaları Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması
Tez Türü
Yüksek Lisans
Üniversite
Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Enstitü
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Şehir
Tokat
Ülke
Türkiye
Dosyalar
Tez
PDF
Sorumlu Yazar
Ahmet Genç
İletişim
ahmetgenc@gop.edu.tr
Ölçülen Özellikler
Rüya Temaları
Alt Boyutlar
Engelllenme Temaları, Kaygı Temaları, Korku Temaları, Negatif Temalar, Yaşantıların Etkisi
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
5 alt boyut ve 29 madde
Negatif Temalar (8 m):Gördüğüm rüyaları hatırlamakta zorlanıyorum
Kaygı Temaları (7 m):Rüyalarım uzun sürüyor.
Korku Temaları (5 m):Uyandığımda bir süre rüyamda gördüklerimi gerçekten
yaşamışım gibi hissettiğim oluyor.
Yaşantıların Etkisi (5 m):Rüya görme sıklığınız.
Engellenme Temaları (4 m):Rüyalarımın içeriği olumludur.
Kimlere Uygulanabilir
Psikiyatri Servisinde ayakta tedavi gören hastalar
Derecelendirme
5'li Likert (1=hiçbir zaman - 5=her zaman)
Ölçek Puanlaması
Ölçekten alınabilecek
en düşük puan 0, en yüksek puan ise 240’dır
Ölçekte ters madde bulunmaktadır.(13,16,17,18,19,23,25,30,38,43,55)
Ölçek Değerlendirmesi
Yapılan analiz çalışmalarında açıklayıcı faktör analizleri sonucunda toplam
varyansın %58’ini temsil eden 29 maddenin beş faktör altında toplandığı bulgusuna
ulaşılmıştır. RTÖ’nün 29 maddelik güvenirlik analizleri sonucunda ise Cronbach Alfa iç
tutarlık katsayısı .94 olarak bulunmuştur.
Bireylerin kendisini anlatmasına dayanan tüm tutum, ilgi, kişilik ve psikiyatrik
tanı ölçeklerinin en önemli sınırlılığı bireylerin gerçekte yaşadığı ve hissettiklerinin
yerine, içinde yaşadığı toplum tarafından uygun görülecek şekilde cevaplandırılıyor
olmasıdır. Sosyal kabul hatasını yok etmek mümkün olmadığından tutum ölçekleri ve
psikiyatrik tanı ölçekleri en zayıf tarafı katılımcıların verdiği cevapların içten olduğu
varsayımına dayanır. Bu varsayım bir ölçme aracı için önemli bir eksikliktir. Ancak
RTÖ diğer ölçeklere kıyasla bu sosyal kabul hatası sorunundan daha az etkilenmektedir.
Çünkü katılımcılar rüyalarından dolayı kendilerini sorumlu hissetmediklerinden daha
gerçekçi cevaplar verebilecekleri düşünülmektedir. Dolayısıyla bu durum ölçeğin ölçme
gücüne olumlu olarak yansımaktadır.
Geçerlik
Cronbach’a göre geçerlik, bir test puanından elde edilebilecek yordamanın veya
belli bir kestirmenin doğruluğudur (Akt: Baykul, 2000: 201). Diğer bir deyişle geçerlik,
bir testin başka değişkenlerle karıştırmadan yalnızca ölçmek istenilen değişkeni
ölçebilmesidir. RTÖ’nün yapı geçerliği incelenirken, verilerin faktör analizine uygun
olup olmadığını belirlemek amacıyla Bartlett testi uygulanmıştır. Bartlett testi ki-kare
istatistik değerini verir ve anlamlılık değerine bakılır. Eğer anlamlılık .05’ten küçük ise
söz konusu korelasyon matrisinden faktör çıkarılabileceği anlamına gelir (Şencan, 2005:
384). Bartlett testi sonuçlarına göre veri seti faktör analizi yapmaya uygundur
(χ
2
=8763.366=p<.0001). Örneklem büyüklüğünün yeterliliğinin test edilmesinde KMO
(Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) testi kullanılmıştır. Kaiser
(1974), KMO testi ile ilgili olarak .50’den düşük değerin kabul edilemeyeceğini, .50-.60
değerinin kötü, .60-.70 değerinin zayıf, .70-.80 değerinin orta, .80-.90 değerinin iyi,
.90’dan büyük değerin ise mükemmel olduğunu bildirmiştir (Jackson ve Holland, 2003,
Akt. Şencan, 2005: 384). Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi ile örneklem büyüklüğünün
yeterli olduğu görülmüştür (KMO= .924).
Güvenirlik
RTÖ’nün güvenirliği 270 katılımcı üzerinden elde edilen veriler doğrultusunda
değerlendirilmiştir. Ölçeğin güvenirlik çalışması için 29 madde üzerinden tüm ölçek
için hesaplanan ve ölçeğin iç tutarlılığını gösteren Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı
.94 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin alt faktörlerine ilişkin yapılan iç tutarlılık
103
analizlerinde ise faktörlerin farklı Cronbach alpha değerleri verdikleri görülmektedir.
Tablo 4.4’de ortalama standart sapma değerlerinin yanı sıra ölçeğin beş boyutunun
Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları sunulmuştur.
Ölçeğin iç tutarlık katsayıları Negatif Temalar alt boyutu için .87, Kaygı
Temaları alt boyutu için .86, Korku Temaları alt boyutu için .80, Yaşantıların Etkisi alt
boyutu için .77, Engellenme Temaları alt boyutu için .81 olarak hesaplanmıştır.
Cronbach Alfa değerleri, ölçeğin ve alt boyutlarının iç tutarlık düzeylerinin yüksek
olduğunu göstermektedir. Nunally ve Berstein (1994)’e göre Cronbach Alpha düzeyinin
.70 sınırının üzerinde olması ölçeğin ve alt boyutlarının iç tutarlılığının yeterli düzeyde
olduğunu gösterir. Buradan hareketle ölçeğinin iç tutarlılığının yeterli düzeyde olduğu
çıkarımında bulunulabilir
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr