Friedman Okul Yöneticileri Tükenmişlik Ölçeği
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Özer, N., Dönmez, B., & Cömert, M. (2012). Turkish adaptation of Friedman School Principal Burnout Scale: Reliability and validity studies. İnönü University Journal of Education, 13(1), 105-121.
Geliştiren/Uyarlayan
Burhanettin Dönmez, Melike Cömert, Niyazi Özer
Yıl
2012
Kaynak Adı
Friedman Okul Müdürleri Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Dergi
İnönü University Journal of Education
Cilt
13
Sayı
1
Sayfa Aralığı
105-121
Dosyalar
Makale
PDF
Sorumlu Yazar
Niyazi Özer
İletişim
niyazi.ozer@inonu.edu.tr
Ölçülen Özellikler
Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri
Alt Boyutlar
Duyarsızlaşma, Mesleki Başarı, Tükenme
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
Ölçekte 20 madde yer almaktadır.
Derecelendirme
Ölçekte yer alan her madde, puan değeri olarak “1 = Hiçbir Zaman”, “2 = Nadiren”, “3 = Bazen”, “4 = Çoğunlukla”, “5 = Her Zaman” seçeneklerinden oluşur.
Ölçek Puanlaması
Ölçekten alınabilecek en düşük puan 20, en yüksek puan ise 100’dür. Ölçekte tersten puanlanması gereken toplam 6 madde yer almaktadır. Ölçekten alınacak toplam puan hesaplanırken; mesleki başarı boyutunda yer alan maddelerin (18., 19., 21., 22., ve 23. maddeler) ve tükenme boyutunda yer alan 6. maddenin tersten puanlanması gerekmektedir.
Ölçek Değerlendirmesi
Ölçekten alınan puanların yükselmesi, okul müdürlerinin yaşadıkları tükenmişliğin fazla olduğunu göstermektedir.
Çeviri Süreci
Uyarlama çalışması kapsamında, öncelikle İngilizce’den Türkçe’ye tercüme ve Türkçe’den İngilizce’ye geri tercüme yöntemi kullanılmıştır. Bu amaçla, orijinal ölçek, araştırmacılar tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Daha sonra, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği bölümünde görev yapan iki öğretim elemanından, çevirinin hedef dil açısından uygunluğunu bağımsız bir şekilde değerlendirmeleri istenmiştir. Her iki öğretim elemanının görüşleri doğrultusunda form araştırmacılar tarafından tekrar gözden geçirilmiş ve küçük bazı düzeltmeler yapılmıştır. Bu aşamadan sonra, ölçeğin hem uygulanacak grubun özellikleri hem de Türkçe dil yapısı açısından eşdeğerliliği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri bölümünde görev yapan üç ve Türkçe Öğretimi bölümünde görev yapan bir öğretim üyesinden Türkçe’ye çevrilen ölçek formunu, deyimsel, kavramsal, anlamsal ve deneyimsel açıdan değerlendirmeleri istenmiştir. Uzman görüşleri doğrultusunda, ölçek formunda yer alan ifadelerin Türkiye’de çalışan okul müdürleri tarafından anlaşılabilecek kadar açık ve net olduğu belirlenmiş, imla ve yazım açısından bazı küçük düzeltmeler yapılmıştır. Daha sonra, Malatya il merkezinde görev yapan üç okul müdüründen yönergeyi ve ölçek formunda yer alan maddeleri anlam ve açıklık açısından değerlendirmeleri istenmiştir. Yönergenin ve Türkçe’ye uyarlanan maddelerin açık ve anlaşılır olduğu yönündeki müdür ve uzman görüşleri doğrultusunda denemelik ölçek formuna son hali verilmiştir.
Geçerlik
Verilerin faktör analizine uygun olup olmadığını belirlemek üzere Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı ve Bartlett küresellik testi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, verilerin faktör analizine uygun olduğu belirlenmiştir (KMO = .92, Bartlett Test of Sphericity = 2456.371, p=.000).
Ölçeğe ilişkin varyansın % 59.91’ini açıklamaktadır. Ölçeğin üç faktörlü yapısının maddelerde açıkladığı ortak varyans oranları ise %41 ile %77 arasında değişmektedir. Ölçeğin madde geçerliğine ve homojenliğine ilişkin olarak ayrıca madde test korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Sonuç olarak ölçeğin madde test korelasyonları “.64” ile “.87” arasında değerler almaktadır.
Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonucunda Elde Edilen sonuçlar: χ 2 : 219,08; df :164; χ 2 /sd: 1,33; GFI:0,90; AFI :0,87; CFI:0,99; RMSEA:0,041; RMR:0,058; SRMR:0,047.
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirlik çalışmaları kapsamında yapılan analizler sonucunda, Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayıları, duyarsızlaşma boyutu için “.89”, tükenme boyutu için “.90” ve mesleki başarı boyutu için ise “.76” olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin zamana karşı tutarlılığını belirlemek üzere, Malatya ili merkez ilçe belediye sınırları içerinde yer alan ilköğretim okullarında görev yapan 20 okul müdürüne, 13 gün ara ile ölçme aracı uygulanmıştır. Bu uygulamadan elde edilen veriler üzerinde yapılan analizler sonucunda, ölçeğin test-tekrar test güvenirlik katsayıları; duyarsızlaşma boyutu için “.78”, tükenme boyutu için “.81” ve mesleki başarı boyutu için ise “.84” olarak hesaplanmıştır. Bu bulgu ölçeğin zamana karşı tutarlılığına bir kanıt olarak gösterilebilir.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr