Doğayla İlişkili Olma (DİO-21) Ölçeği
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Sarıçam, H., ve Şahin, S. H. (2015). Doğayla İlişkili Olma Ölçeğinin ilk psikometrik bulguları ve öz-aşkınlıkla ilişkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 267-280. http://dx.doi.org/10.12780/uusbd.70289
Geliştiren/Uyarlayan
Hakan Sarıçam, Süleyman Hilmi Şahin
Yıl
2015
Kaynak Adı
Doğayla İlişkili Olma Ölçeğinin ilk psikometrik bulguları ve öz-aşkınlıkla ilişkisi.
Dergi
Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Cilt
8
Sayı
4
Sayfa Aralığı
267-280.
Link:
http://dergipark.ulakbim.gov.tr/usaksosbil/article/view/5000131330/5000132297
Dosyalar
Makale
PDF
DOI
http://dx.doi.org/10.12780/uusbd.70289
Sorumlu Yazar
Hakan Sarıçam
İletişim
hakansaricam@gmail.com
Ölçülen Özellikler
Doğayla aidiyet, Doğayla ilişkililik
Alt Boyutlar
Doğayla ilişkide deneyimler, Doğayla ilişkide kendilik, Doğayla ilişkiye bakış açısı
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
Ölçek toplamda 21 madde ve 3 alt boyuttan oluşmaktadır.
2.Bazı türlerin yok olması ya da soyunun tükenmesi normaldir. (Doğayla ilişkiye bakış açısı)
12.Ben doğadan ayrı değilim; doğanın bir parçasıyım. (Doğayka ilişkide kendilik)
13.Medeniyetten uzakta ve ormanın derinliklerinde olma düşüncesi korkunçtur. (Doğayla ilişkide deneyimler)
Kimlere Uygulanabilir
Ergenler, Yetişkinler
Derecelendirme
5’li Likert (1=Kesinlikle katılmıyorum, 2= Katılmıyorum, 3=Kararsızım, 4=Katılıyorum, 5= Kesinlikle Katılıyorum)
Ölçek Puanlaması
Ters puanlan maddeler: 2., 3., 10., 11., 13., 14., 15., 18. maddeler
Ölçek alt boyutlara ilişkin puan verdiği gibi toplam bir puan da vermektedir. Alınabilecek en düşük puan 21, en yüksek puan 105'tir.
Ölçek Değerlendirmesi
Ölçekte alınan puanlar arttıkça bireyde doğaya saygının, doğayla iç içe olmanın, doğayla bütünleşmenin arttığı söylenebilir.
Çeviri Süreci
Öncelikle Doğa İlişkilik Ölçeğinin uyarlama çalışması için ölçeği geliştirenlerden biri olan Elizabeth K. NISBET ile e-posta yoluyla iletişim kurulmuş ve ölçeğin uyarlanabileceğine ilişkin gerekli izin alınmıştır. Türkçeye çevrilme süreci belli aşamalardan oluşmaktadır. Öncelikle ölçek İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümü mezunu 3 dil uzmanı tarafından Türkçeye çevrilmiş ve daha sonra bu Türkçe formlar tekrar İngilizceye çevrilerek her iki dili bilen 29 kişiye uygulama yapılarak bu iki form arasındaki tutarlılık incelenmiştir. Üç dil uzmanı, elde ettikleri Türkçe formlar üzerinde tartışarak anlam ve gramer açısından gerekli düzeltmeleri yapmış ve denemelik Türkçe form elde edilmiştir. Son aşamada bu form, coğrafya eğitimi, psikoloji ve psikolojik danışma ve rehberlik alanındaki 3 alan uzmanına inceletilerek görüşleri doğrultusunda bazı değişiklikler yapıldıktan sonra bir uygulama formu oluşturulup katılımcılara uygulanmıştır.
Geçerlik
Ölçeğin yapı geçerliği için ilk çalışmada 358 öğrenciden elde edilen verilerin faktör analizine uygunluğunu tespit etmek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı hesaplanmış ve Barlett Spehericity testi yapılmıştır. Verilerin faktör analizine uygunluğu için KMO .60’dan yüksek ve Barlett testinin anlamlı çıkması gerekmektedir (Büyüköztürk, Akgün, Kahveci, ve Demirel, 2004). Yapılan analiz sonucu KMO örneklem uygunluk katsayısı .77, Bartlett Sphericity testi χ2 değeri 901.767 (p<.001, sd=195) bulunmuştur. Ölçeğin yetişkinlerden oluşan çalışma grubunda faktör yapısını ortaya koymak üzere açıklayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. AFA yapılırken maddeler serbest bırakılmış ve özdeğeri 1’in üzerinde 6 faktör elde edilmiştir. Daha sonra yatay eksen (Scree Plot) grafiğinde ölçeğin 3 boyutlu olduğu gözlenmiştir. AFA yeniden yapılmış ve 3 faktörle sınırlandırılmıştır. Analiz sonucunda toplam varyansın %47.38’ ini açıklayan ölçeğin orijinaline uygun 3 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Fakat bazı maddelerin farklı iki faktörde yer almasından dolayı AFA tekrar uygulanmış ve bu sefer maddeler tek faktörle sınırlandırılmış (maddeler tek faktörle sınırlandırırken Nisbet, Zelenski ve Murphy (2009) çalışmasından yola çıkılmıştır), toplam varyansın %38.71’ini açıklayan bir yapı elde edilmiştir. Madde faktör yükleri .30 ile .69 arasında sıralanmaktadır. Ölçeğin benzer ölçek geçerliği çalışmasında Doğayla İlişkilik Ölçeği ile Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği arasında korelasyon değeri r= .61 bulunmuştur.
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirlik çalışmalarında Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı ölçeğin bütünü için .76 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca 18 gün aralıklı test-tekrar test korelasyon katsayısı ölçeği bütünü için r= .68 olarak hesaplanmıştır.
Ölçeğin düzeltilmiş madde toplam korelasyon katsayıları .29 ile .61 arasında sıralanmakta olup; alt-üst%27 değerleri anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı
Nature Relatedness Scale
Orijinal Ölçek Kaynak Türü
Makale
Orijinal Kaynak / Referans
Nisbet, E. K., Zelenski, J. M., & Murphy, S. A. (2009). The Nature Relatedness Scale: Linking individuals’ connection with nature to environmental concern and behaviour. Environment and Behavior, 41(5), 715-740. https://doi.org/10.1177/0013916508318748
Orijinal Ölçek Yıl
2009
Orijinal Ölçek Kaynak Adı
The Nature Relatedness Scale Linking Individuals' Connection With Nature to Environmental Concern and Behavior
Orijinal Ölçek Link:
https://doi.org/10.1177/0013916508318748
Orijinal Ölçek DOI
https://doi.org/10.1177/0013916508318748
Orijinal Ölçek Dergi
Environment and Behavior
Orijinal Ölçek Cilt
41
Orijinal Ölçek Sayı
5
Orijinal Ölçek Sayfa Aralığı
715-740.
Orijinal Ölçek Geçerlik
Araştırmacılar tarafından ölçeğin yapı geçerliği için 831 üniversite öğrencisinden elde edilen verilere uygulanan açıklayıcı faktör analizi sonucu 3 boyutlu bir yapı elde edilmiştir. Madde faktör yükleri Doğayla ilişkide kendilik faktörü için .39 ile 87, Doğayla ilişkiye bakış açısı faktörü için .17 ile .52, Doğayla ilişkide deneyimler faktörü için .38 ile .81 arasında sıralanmaktadır.
Orijinal Ölçek Güvenirlik
Chronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı ölçeğin bütünü için .87, Doğayla ilişkide kendilik faktörü için .84, Doğayla ilişkiye bakış açısı faktörü için .66, Doğayla ilişkide deneyimler faktörü için .80. 6-8 hafta süresince yapılan tekrar uygulama sonucu test tekrar test korelasyon değerleri ölçeğin bütünü için .85, Doğayla ilişkide kendilik faktörü için .81, Doğayla ilişkiye bakış açısı faktörü için .65, Doğayla ilişkide deneyimler faktörü için .85 olarak bulunmuştur.