Çevresel İletişim Ölçeği (ÇİÖ)
Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının atıf gösterilmesi ve bilimsel araştırmalarla sınırlı olmak kaydıyla kullanılmasına izin veriyorum/z/. İzin için ayrıca e-posta gönderilmesine gerek yoktur.
Link: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikad/issue/90816/1586971
Ölçek Çeşidi: Uyarlama
Kategori(ler):
40 Sosyal ve Beşeri Bilimler » 460 İletişim Bilimleri
Kaynak Türü: Makale
Kaynak/Referans:
Erdem, A. T., & Sine Nazlı, R. (2025). Çevresel İletişim Ölçeği (ÇİÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(69), 157-176. https://doi.org/10.47998/ikad.1586971
Geliştiren/Uyarlayan: Ahmet Tuncay Erdem, Rengim Sine Nazlı
Yıl: 2025
Kaynak Adı: Çevresel İletişim Ölçeği (ÇİÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Dergi: İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi
Sayı: 69
Sayfa Aralığı: 157–176
DOI: https://doi.org/10.47998/ikad.1586971
Sorumlu Yazar: Ahmet Tuncay Erdem
İletişim: ahmeterdem@ibu.edu.tr
Ölçülen Özellikler: Çevre Bilgisi, Çevre Bilinci, Çevresel iletişim, Çevresel tutum
Alt Boyutlar: Onaylama, Reddetme, Uygulama
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: 20 madde ve 3 alt boyuttan (uygulama, reddetme, onaylama) oluşmaktadır.
Uygulama Alt Boyutu
ÇİÖ1 Çevreyle ilgili tartışmaları dinlemekten hoşlanırım.
ÇİÖ4 Çevre sorunlarıyla ilgili tartışmaları dinlemek bana enerji verir.
ÇİÖ7 Çevresel kaygıları tartışmaya önem veriyorum.
ÇİÖ11 Kendimi düzenli olarak çevreyi tartışırken buluyorum.
ÇİÖ14 Çevreyi tartışmaktan hoşlanırım.
ÇİÖ16 Çevre sorunlarıyla ilgili televizyonda yayınlanan haberlere katılıyorum.
ÇİÖ18 İnsanların çevresel kaygılar hakkında konuşmasını severim.
ÇİÖ20 Çevre sorunlarıyla ilgili tartışmalara başlarım.
Reddetme Alt Boyutu
ÇİÖ2 Çevre hakkında konuşan insanları görmezden gelirim.
ÇİÖ5 Çevreyle ilgili haberleri atlarım.
ÇİÖ8 Başkalarının çevre konularını tartıştığını duymak beni sıkıyor.
ÇİÖ10 Çevreyle ilgili bir haber yayınlandığında kanalı değiştiririm.
ÇİÖ13 Çevre sorunlarıyla ilgili çevrimiçi hikâyeleri görmezden gelirim.
ÇİÖ19 Çevresel kaygılarla ilgili haberleri dikkate almıyorum.
Onaylama Alt Boyutu
ÇİÖ3 Çevreyi tartışmak önemlidir.
ÇİÖ6 Çevre konularını tartışmak gerekiyor.
ÇİÖ9 Çevre sorunlarıyla ilgili konuşmalar fark yaratabilir.
ÇİÖ12 Başkalarının çevre hakkında konuşmasını dinlediğimde genellikle bir şeyler öğrenirim.
ÇİÖ15 Çevresel kaygılar hakkında konuşmak geleceğimiz açısından önemlidir.
ÇİÖ17* Çevre hakkında konuşmak önemsizdir (R).
*Onaylamanın son maddesi olan ÇİÖ17 ters kodlanmıştır.
Ölçek Türü: Algı
Kimlere Uygulanabilir: 18 yaş üstü tüm yetişkin bireylere
Derecelendirme: . 1=“kesinlikle katılmıyorum”, 2=“katılmıyorum”, 3=“kararsızım”, 4=“katılıyorum” ve 5=“kesinlikle katılıyorum”
Ölçek Puanlaması: Maddelerin puanlanması 1 ile 5 arasındadır. “5” yüksek katılım “1” ise katılmamayı ifade etmektedir. Alınabilecek puan aralığı 20 ile 100 arasında değişmektedir. Ölçekte 1 adet ters madde bulunmaktadır.
Çeviri Süreci: Araştırmada tek boyuttan ve 20 ifadeden oluşan, Kassing vd., (2010) tarafından geliştirilen “Çevresel İletişim Ölçeği” uygulanmıştır. Ölçeğin orijinal hali olan İngilizce formu, Türkçeye çevrilmiş ve alanında uzman olan İngilizce dil bilimci akademisyenler tarafından tekrar İngilizceye çevrilmiştir. Başka bir İngilizce dil uzmanı akademisyen tarafından tekrar Türkçeye çevrilen ölçek formu dikkate alınarak geri çeviri sonrasında elde edilen Türkçe ölçek formunun İngilizce forma yakın olduğu belirlenmiştir. Daha sonra elde edilen ölçeğin Türkçe formu alanında uzman doktora mezunu akademisyenlere gönderilerek uygunluğu noktasında uzman görüşü alınmıştır. Daha sonra araştırma ölçek formuna son hali verilmiştir.
Geçerlik: Araştırma kapsamında önce verilere açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Akabinde doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda X2 değeri 538,53 (Serbestlik derecesi-df=256) olarak bulunmuştur (p<0,05). X2/df=2,103, RMSEA değeri 0,071 olarak bulunmuştur. NFI=0,95, TLI=0,95, CFI=0,96 ve IFI=0,95 değerleri bulunmuştur. AGFI=0,65 ve PGFI=0,84 olarak belirlenmiştir.
Güvenirlik: Çevresel İletişim Ölçeği’nin tüm boyutlarının alfa katsayısı 0,96 olarak belirlenmiş olup orijinal ölçeğin alfa katsayısı ise 0,91 olarak belirlenmiştir. Diğer yandan 1. faktör olan uygulama faktörünün
orijinal ölçek katsayısı 0,93 iken uyarlanan ölçeğin alfa katsayısı 0,95 olarak belirlenmiştir. 2. faktöre yönelik (reddetme boyutu) yapılan analizde güvenirlik katsayısı 0,90 (orijinal ölçekte 0,88) olarak belirlenmiştir. Son olarak 3. faktör olan onaylama faktöründe ise alfa katsayısı ise orijinal ölçekte 0,92 iken uyarlanmış ölçekte 0,98 olarak belirlenmiştir.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı: Development and validation of the environmental communication scale
Orijinal Ölçek Kaynak Türü: Makale
Orijinal Kaynak / Referans:
Kassing, J. W., Johnson, H. S., Kloeber, D. N. & Wentzel, B. R. (2010). Development and validation of the environmental communication scale. Environmental Communication, 4(1), 1-21.
Orijinal Ölçek Yazarlar: J. W. Kassing, Johnson, H. S., Kloeber, D. N., Wentzel, B. R.
Orijinal Ölçek Yıl: 2010
Orijinal Ölçek Kaynak Adı: Development and validation of the environmental communication scale
Orijinal Ölçek Link: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/17524030903509725
Orijinal Ölçek DOI: https://doi.org/10.1080/17524030903509725
Orijinal Ölçek Dergi: Environmental Communication
Orijinal Ölçek Cilt: 4
Orijinal Ölçek Sayı: 1
Orijinal Ölçek Sayfa Aralığı: 1–21