Ailedeki Koruyucu Etkenler Ölçeği
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Gökler-Danışman, I. ve Köksal S. (2011). Ailedeki Koruyucu Etkenler Ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Yazıları, 14 (28), 39-46.
Geliştiren/Uyarlayan
Ilgın Gökler Danışman, Serpil Köksal
Yıl
2011
Kaynak Adı
Ailedeki Koruyucu Etkenler Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği
Cilt
14
Sayı
28
Sayfa Aralığı
39-46
Link:
http://www.turkpsikolojiyazilari.com/PDF/TPY/28/04.pdf
Dosyalar
Makale
PDF
Sorumlu Yazar
Ilgın Gökler Danışman
İletişim
gokler@maltepe.edu.tr
Ölçülen Özellikler
Ailede Dayanıklılık, Ailenin Koruyucu Etkenleri
Alt Boyutlar
Kaynaklarının Azlığı, Sosyal Destek, Uyuma Yönelik Değerlendirme
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
3 Alt Boyut ve 16 Madde
Uyuma Yönelik Değerlendirme (8 m): Bizim ailemiz, yaratıcı, becerikli ve kendine yeten bir ailedir.
Sosyal Destek (4 m): Ailemizle ilgilenen en az bir kişi vardır.
Kaynaklarının Azlığı (4 m): Ailemizde, son 3 ay içinde, sağlıkla ilgili olarak, sorunlardan çok olumlu şeyler yaşandı.
Kimlere Uygulanabilir
12 yaş ve üstü, Aile Üyeleri, Yetişkinler
Derecelendirme
5’li Likert (1= Benim aileme hiç uymuyor - 5= Benim aileme tamamen uyuyor)
Ölçek Puanlaması
Ölçeğin 3. maddesi ters kodlama gerektirmektedir. Ölçekten alınabilecek puanlar 16-80 arasında değişmektedir.
Ölçek Değerlendirmesi
Ölçekten alınan yüksek puan, yanıtlayan kişinin kendi ailesindeki koruyucu etkenleri yüksek düzeyde algıladığına işaret etmektedir.
Çeviri Süreci
Ölçeğin Türkçe formunun uyarlama çalışması için, ölçekte yer alan maddeler araştırmacılar tarafından Türkçe’ye çevrildikten sonra, üç klinik psikolog tarafından özgün form ile karşılaştırılmış ve üzerinde gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Daha sonra tüm öneriler gözönünde bulundurularak ölçeğin Türkçe formuna son hali verilmiştir. AKE’nin özgün formunu geliştiren yazarlara ulaşılarak, ölçeğin Türkçe’ye uyarlanabilmesi için gerekli izin alınmıştır. Özgün formda İngilizce olarak yer alan ölçek maddeleri klinik psikolog olan araştırmacı tarafından Türkçe’ye çevrilmiş ve ikisi klinik psikolog, biri sosyal psikolog olan hakemler tarafından değerlendirilerek son halini almıştır. Ölçekte yer alan ifadelerin anlaşılırlığını sınamak açısından, ölçek asıl uygulamadan önce küçük bir gruba verilerek geribildirim alınmıştır.
Geçerlik
Ölçeğin geçerliğini belirlemek üzere, hem faktör yapısına hem de ölçüt geçerliğine bakılmıştır. Ölçeğin Faktör Yapısı. AKE’nin yapı geçerliğini sınamak amacıyla, ölçeğin faktör yapısı, varimax döndürmenin kullanıldığı temel bileşenler analizi yoluyla incelenmiştir. Herhangi bir faktör sayısı belirlemeksizin yapılan ilk analiz, varyansın % 58.48’ini açıklayan 3 faktör ile sonuçlanmıştır. Faktörler altında yer alacak olan maddelerin belirlenmesinde faktör yükünün .35 ya da üzeri olması ölçüt alınmıştır. Analiz sonuçlarına bakıldığında, tüm maddelerin faktör yüklerinin .35’in üzerinde olduğu görülmektedir. Sekiz maddeden oluşan birinci faktör varyansın % 27.72’sinden; 4 maddeden oluşan ikinci faktör varyansın % 18.98’inden ve yine 4 maddeden oluşan üçüncü faktör varyansın % 11.77‘sinden sorumludur. Elde edilen faktör yapısı, özgün form ile karşılaştırıldığında tutarlı sonuçlar vermektedir ve maddeler özgün ölçekte olduğu gibi ölçmeyi amaçladığı faktörler altında yer almaktadır. Alt ölçekler sırasıyla “Uyuma Yönelik Değerlendirme ve Telafi Edici Yaşantılar” (14., 15., 16., 8., 13., 6., 7., 5. maddeler) “Sosyal Destek” (11., 10., 12., 9. maddeler) ve “Stres Kaynaklarının Azlığı” (2,1, 4,3. maddeler) olarak isimlendirilmiştir. Ölçekteki maddelerin faktörlere göre dağılımı, faktör yükleri ve faktörlerin Cronbach alfa değerleri Tablo 2’de; ölçeğin
faktörleri arasındaki korelasyon katsayıları ise Tablo 3’de sunulmaktadır. Ölçüt Geçerliği. AKE’nin ölçüt geçerliğini belirlemek amacıyla ölçekten elde edilen toplam puanlar ile AYDA’dan elde edilen toplam puanlar arasındaki ilişkiye bakılmıştır. İki ölçekten elde edilen puanlar arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur (r = .53, p < .01). AKE’nin “Uyuma Yönelik Değerlendirme ve Telafi Edici Yaşantılar”, “Sosyal Destek” ve “Stres Kaynaklarının Azlığı” alt-ölçeklerinden elde edilen toplam puanlar ile AYDA’dan elde edilen toplam puan arasında da pozitif yönde anlamlı ilişkiler saptanmıştır (sırasıyla r = .60, p < .01; r = .34, p < .01; r = .11, p < .05).
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirliğine ilişkin bilgi, Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı, iki yarım güvenirliği, madde-test korelasyonu ve test tekrar-test güvenirliği analizleri ile elde edilmiştir. Cronbach Alfa Güvenirlik Katsayısı. Yapılan iç tutarlık analizi sonucunda, 386 katılımcıdan tüm örneklem için elde edilen Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı .85 olarak bulunmuştur. Ölçeğin alt-faktörleri için elde edilen iç tutarlık katsayıları da, “Uyuma Yönelik Değerlendirme ve Telafi Edici Yaşantılar”, “Sosyal Destek” ve “Stres Kaynaklarının Azlığı” alt boyutları için sırasıyla .88, .89 ve .58 olarak hesaplanmıştır. İki Yarım Güvenirliği. Ölçeğin iki-yarım güvenirliği (Guttman) .70 olarak belirlenmiştir (8 maddeden oluşan birinci yarım için = .71; 8 maddeden oluşan ikinci yarım için = .84). Madde Toplam Güvenirliği. Ölçeğin her bir maddesinin toplam puanla korelasyonunu hesaplamak amacıyla yapılan madde-test korelasyonu sonucunda, maddelerin toplam puanla ilişkisinin .17 ile .66 arasında değiştiği saptanmıştır. Elde edilen korelasyon katsayıları, ölçek maddeleriyle birlikte Tablo 2’de yer almaktadır. Test Tekrar-Test Güvenirliği. Ölçeğin zaman içindeki tutarlılığına bakmak amacıyla, ölçek, ilk uygulamadan 6 ay sonra 50 katılımcıya bir kez daha verilmiştir. Bunun sonucunda elde edilen test tekrar-test güvenirlik katsayısı tüm ölçek için .42 (p < .01) olarak bulunmuştur.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı
The Inventory of Family Protective Factors
Orijinal Ölçek Kaynak Türü
Makale
Orijinal Kaynak / Referans
Gardner, D. L., Huber, C. H.,Steiner, R., Vazquez, L. A., & Savage, T. A. (2008). The development and Validation of The Inventory for Family Protective Factors: A Brief assessment for family counseling. The Family Journal: Counseling
and Therapy for Couples and Families, 16(2), 107-117.