Gençlere Yönelik Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (GYEB)
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
İNDİR
Link: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2344516
Ölçek Çeşidi: Uyarlama
Kaynak Türü: Makale
Kaynak/Referans:
Dokuzoğlu, G., Çevik, A., Özmaden, M., Yıldız, Y., & Tezcan, E. (2022). Gençlere Yönelik Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (GYEB): Bir ölçek uyarlama çalışması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 644-653. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1096398
Geliştiren/Uyarlayan: Ali Çevik, Efecan Tezcan, Gökhan Dokuzoğlu, Murat Özmaden, Yasin Yıldız
Yıl: 2022
Kaynak Adı: Gençlere Yönelik Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (GYEB): Bir Ölçek Uyarlama Çalışması
Dergi: Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
Cilt: 11
Sayı: 2
Sayfa Aralığı: 644-653
DOI: https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1096398
Sorumlu Yazar: Gökhan Dokuzoğlu
İletişim: dkzgkhn_1988@hotmail.com
Ölçülen Özellikler: Egzersiz Bağımlılığı
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları:
1. Egzersiz hayatımdaki en önemli şeydir.
2. Ruh halimin değişmesi için egzersizi yaparım.
(örn.daha mutlu hissetmek ya da sorunları unutmak)
3. Son bir yıldır, yaptığım günlük egzersiz miktarını
artırdım.
4. Her gün egzersiz yapmazsam, huzursuz, keyifsiz
veya üzgün hissederim.
5. Yaptığım egzersiz miktarını azaltmaya çalıştım
fakat kendimi daha önce yaptığım kadar egzersiz
yaparken buldum
Kimlere Uygulanabilir: Ergenler, Gençler
Derecelendirme: 5'li Likert (1= Kesinlikle katılmıyorum - 5= Kesinlikle katılıyorum)
Ölçek Puanlaması:
Ölçek puan aralığı en düşük 6 en yüksek 30'dur. Ölçeğe ait güvenilirlik analizinde Cronbach alfa 0.70 olarak bulunmuştur. Ölçek geliştirme sürecinde CFI=0.92; TLI=0.86; RMSEA= 0,10 olarak tespit edilmiştir.
Ölçek Değerlendirmesi:
Türkçe uyarlaması yapılan Gençlere Yönelik Egzersiz Bağımlılığı ölçeğinin öz değerinin 1’den büyük tek değerinin olduğu ve ölçeğin tek boyutlu olduğu (Öz Değer (Λ)=2.345) saptanmıştır. Faktör yüklerinin 0,663 ile 0,720 arasında olduğu görülmektedir. Ölçeğin Cronbach’s αlpha katsayısının 0.715 olduğu görülmektedir. Ölçek maddelerinin az olduğu göz önüne alındığında Cronbach's α katsayısının. 715 olması ölçeğin güvenirliği olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Çeviri Süreci:
Gençlere yönelik egzersiz bağımlılığı ölçeğinin uyarlama çalışması yapılmadan önce literatür taraması yapılmıştır. Literatürde egzersiz bağımlılığıyla ilgili hem Türkçe hem de yabancı dillerde ölçekler olduğu görülmüştür. Fakat Türkçe ’de Gençlere yönelik egzersiz bağımlılığıyla ilgili literatürde eksiklik olduğu görülmüş ve ölçeğin Türkçe uyarlaması yapılmasına karar verilmiştir. Uyarlama çalışması yapılabilmesi için yazarlarla e posta yoluyla iletişime geçilmiş ve ölçeğin uyarlama çalışması için gerekli olan izinler alınmıştır. Orijinal ölçeğin Türkçeye uyarlamasının gerçekleştirmek için en az 2 Türkçe ve Türk Dili uzmanına, 5 İngilizce çevirmen ve 2’de spor bilimleri alanından uzman kişilerden destek alınmıştır.
Ölçek öncelikle ölçeğin orijinal diline ve Türkçe ‘ye hâkim en az iki dil ve çeviri uzmanı tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
İkinci aşamada ölçekler arası kıyaslama yapılmış ve en uygun çeviri ve ortak noktalar göz önüne alınmıştır. Üçüncü aşamada ise oluşan form ile ölçme aracının orijinal formu karşılaştırılmıştır. Yabancı dil alanında deneyim sahibi olan iki uzman görüşleri alınmıştır. Son olarak dördüncü aşamada ise ölçeğin özgün ve Türkçe formu bir spor psikolojisi ve bir de psikolojik rehberlik alanında uzman öğretim elemanları tarafından değerlendirilmiş ve ölçeğin dil geçerliliğinin sağlandığına karar verilmiştir.
Geçerlik:
Kapsam geçerliğinin sağlanmasında uzman görüşleri, yapı geçerliğinde ise hem açıklayıcı hem de doğrulayıcı faktör analizi
aracılığıyla sağlanmıştır. Yapılan geçerlik çalışmaları neticesinde ölçeğin tek faktörlü toplam 5 maddeden oluştuğu ve açıklanan varyansın %61,048’ini açıkladığı tespit edilmiştir.
Güvenirlik:
Ölçeğin güvenirlik çalışmaları ölçeğin tamamı ve alt faktörleri için hesaplanan iç tutarlık katsayıları ile belirlenmiştir. Ölçeğe ait Cronbach alfa (α) değeri 0,71 olarak bulunmuştur. Bu sonuç ölçme aracının güvenilir olduğunu göstermektedir. Daha sonra ölçeğin zaman geçerliliğinin sağlanması amacıyla tekrar test yöntemi uygulanmış ve zaman geçerliliğinin sağlandığı görülmüştür (r= ,702 p<0.001).
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr
Orijinal Form
Orijinal Ölçek Adı: Exercise addiction in adolescents and emerging adults – Validation of a youth version of the Exercise Addiction Inventory
Orijinal Ölçek Kaynak Türü: Makale
Orijinal Kaynak / Referans:
Lichtenstein, M. B., Griffiths, M. D., Hemmingsen, S. D., & Støving, R. K. (2018). Exercise addiction in adolescents and emerging adults–Validation of a youth version of the Exercise Addiction Inventory. Journal of behavioral addictions, 7(1), 117-125.
Orijinal Ölçek Yazarlar: Mark D. Griffiths, MIA BECK LICHTENSTEIN, RENÉ KLINKBY STØVING, SIMONE DAUGAARD HEMMINGSEN
Orijinal Ölçek Yıl: 2018
Orijinal Ölçek Kaynak Adı: Exercise addiction in adolescents and emerging adults – Validation of a youth version of the Exercise Addiction Inventory
Orijinal Ölçek Link: https://akjournals.com/view/journals/2006/7/1/article-p117.xml
Orijinal Ölçek DOI: 10.1556/2006.7.2018.01
Orijinal Ölçek Dergi: Journal of Behavioral Addictions
Orijinal Ölçek Cilt: 7
Orijinal Ölçek Sayı: 1
Orijinal Ölçek Sayfa Aralığı: 117-125
Orijinal Ölçek Geçerlik:
Ölçeğin yapı geçerliliği, toplam EAI puanı ile aşırı ve obsesif egzersiz tutumları/sonuçları ile ilgili dört değişken arasındaki korelasyon test edilerek araştırılmıştır. Pearson'ın regresyon modelleri, pozitif anlamlı (p < .001) korelasyonlar göstermiştir.
Orijinal Ölçek Güvenirlik:
Ölçeğin genel psikometrik özellikleri değerlendirilmiştir ve olumlu sonuçlar ortaya çıkmıştır. Cronbach's α katsayısının .7 olması ölçeğin kabul edilebilir ve güvenirlik seviyesinin iyi olmasına sebebiyet vermiştir.