HIV-AIDS Damgalama Ölçeği (HIV/AIDS Stigma Scale)
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Tez
Kaynak/Referans
Çalışkan, P. (2011). HIV-AIDS Damgalama Ölçeğinin Türk toplumunda geçerlik ve güvenilirliği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Geliştiren/Uyarlayan
Pakizer Çalışkan
Yıl
2011
Kaynak Adı
HIV-AIDS Damgalama Ölçeğinin Türk toplumunda geçerlik ve güvenilirliği
Tez Türü
Yüksek Lisans
Üniversite
İstanbul Üniversitesi
Enstitü
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Şehir
İstanbul
Ülke
Türkiye
Dosyalar
Tez
PDF
Sorumlu Yazar
Pakizer Çalışkan
İletişim
pakizecaliskan@gmail.com
Ölçülen Özellikler
HADÖ
Alt Boyutlar
Bulaşma Korkusu, İşyeri Damgası, Olumsuz Benlik Algısı, Sağlık Bakım İhmali, Sosyal İzolasyon, Sözlü Saldırı
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
Sözlü Saldırı (8 Madde): Birisi beni azarladı
Olumsuz Benlik Algısı (5 Madde): Artık bir birey olmadığımı hissettim.
Sağlık Bakım İhmali (7 Madde): Hastanede yada klinikte ağrım önemsenmedi.
Sosyal İzolasyon (5 Madde): İnsanlar beni ziyaret etmeyi bıraktı
Bulaşma Korkusu (6 Madde): Diğer insanlarla birlikte yemek yemeyi
bıraktım.
İşyeri Damgası (2 Madde): Birisi beni işimden kovdurmaya çalıştı.
Kimlere Uygulanabilir
HIV/AIDS'li Hastalar
Derecelendirme
Dörtlü likert tipi olan ölçekte, hiçbir zaman yanıtına 0 puan, bir ya da iki kez yanıtına 1 puan, birkaç kez yanıtına 2 puan ve çoğu zaman yanıtına 3 puan verilmiştir.
Ölçek Puanlaması
-
Ölçek Değerlendirmesi
Araştırma örneklemini, İstanbul ili Avrupa Bölgesinde iki üniversite ve üç Sağlık
Bakanlığı hastanesi enfeksiyon hastalıkları polikliniğinde takipli olan HIV/AIDS’li
hastalar (N:125) oluşturdu. Veriler araştırmacı tarafından literatür bilgisi doğrultusunda
oluşturulan Hasta Bilgi Formu ve 33 maddelik HIV/AIDS Damgalama Ölçeği taslağı
kullanılarak Ocak-Ekim 2010 tarihleri arasında toplandı. Verilerin analizinde sayı,
yüzde, Cronbach Alfa katsayısı, Pearson korelasyon analizi, kapsam geçerlik indeksi,
doğrulayıcı ve açıklayıcı faktör analizi tekniklerinden yararlanıldı. Elde edilen analiz
sonuçlarına göre HIV/AIDS Damgalama Ölçeği 6 alt boyut (sözlü saldırı, olumsuz
benlik algısı, sağlık bakım ihmali, sosyal izolasyon, bulaşma korkusu ve işyeri damgası)
ve 32 maddeden oluştu. Ölçek maddelerinin Cronbach alfa güvenilirlik katsayısı 0,93;
kapsam geçerlik indeksi 0,96; faktör yükleri 0,45–0,89; madde toplam puan
korelasyonları 0,26 – 0,72 arasındadır. Sözlü saldırı, olumsuz benlik algısı, sağlık bakım
ihmali ve bulaşma korkusu alt boyutlarında hastaların hiçbir demografik özelliklerine
göre fark bulunmazken diğer alt boyutlarla sadece antiretroviral tedavi başlanma
durumu arasında anlamlı farklar bulundu. Sonuç olarak HADÖ’nün Türk toplumu için
geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu belirlendi.
Çeviri Süreci
HADÖ’nün dil geçerliğine ilişkin yapılan çalışmada ilk olarak ölçek iki tıp
doktoru, bir araştırma görevlisi ve her iki dili iyi bilen bir İngilizce dil bilimci tarafından
İngilizce’den Türkçe’ye çevrildi. Bu çevirilerden en uygun ifadeler seçilerek ölçeğe son
şekli verildi. Daha sonra her iki dili iyi bilen bir İngilizce dil bilimci tarafından ölçeğin
Türkçe’den İngilizce’ye geri çevirisi yapıldı. Ölçeğin İngilizce ve Türkçe’si 7 uzman
tarafından incelendi.
Geçerlik
Uzmanlardan her bir ölçek maddesinin uygunluğunu ve
anlaşılırlığını kapsam geçerlik indeksine (KGİ) göre 1-4 puan arasında [“4 puan: Çok
uygun”, “3 puan: Oldukça uygun ancak ufak değişiklik gerekir”, “2 puan: Biraz
uygun/ifadenin revizyonu gerekir”, “1 puan: Uygun değil” şeklinde] değerlendirmeleri
istendi. Değerlendirmelerde ölçek maddelerinin % 80’inin 3 ve üzerinde puan alması
beklendi, 3 puandan daha düşük puan alan maddeler tekrar gözden geçirilerek
değişiklikler yapıldı. Ölçeğin KGİ’si 0,96 bulundu. Alınan uzman görüşleri
doğrultusunda ölçeğin dil geçerliği onaylandı. Ön uygulama yapılan hasta grubunda
ölçekteki ifadelerin anlaşılır olduğu gözlendi. Uzmanların önerileri ve ön uygulama
sonucunda ölçek son halini aldı.
Güvenirlik
Araştırmada ölçeğin ilk uygulamasına 125 hasta dahil edildi. Bu hastaların
30’una test-tekrar test yapıldı. İlk uygulamadan sonra test-tekrar test için hastaların
telefon numaraları alındı ve tekrar test 15-30 gün sonra yapıldı. Ölçeğin test-tekrar test
güvenilirliğini sınamak için, iki uygulamadan elde edilen puanlar arasındaki korelasyon
Pearson Momentler Çarpımı tekniği kullanılarak analiz edildi
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr