Etkin Vatandaşlık Değerler Ölçeği

Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.

Ölçek Çeşidi
Geliştirme

Kaynak Türü
Makale

Kaynak/Referans

Çalışkan, H. ve Yıldırım, Y. (2020). Ortaokul Öğrencileri İçin Etkin Vatandaşlık Değerleri Ölçeğinin geliştirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(228), 335-364. https://doi.org/10.37669/milliegitim.742091

Geliştiren/Uyarlayan
Hüseyin Çalışkan, Yusuf Yıldırım

Yıl
2020

Kaynak Adı
Okul dışı etkinlik temelli değerler eğitimi programının etkin vatandaşlık değerlerine etkisi

Dergi
Mili Eğitim Dergisi

Cilt
49

Sayı
228

Sayfa Aralığı
335-364

Link:
https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/57767/742091

Dosyalar

Makale
PDF

DOI
https://doi.org/10.37669/milliegitim.742091

Sorumlu Yazar
Yusuf YILDIRIM

İletişim
yusufyildirimakademik@gmail.com

Ölçülen Özellikler
Adil Olma Değeri, Doğruluk-Dürüstlük Değeri, Etkin Vatandaşlık Değerleri, Saygı Değeri, Sevgi Değeri, Sorumluluk Değeri, Yardımseverlik Değeri

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları

Araştırmada, ortaokul öğrencilerinin etkin vatandaşlık değerlerinin düzeylerini belirlemek için alt ölçekleriyle birlikte etkin vatandaşlık değerleri ölçeğinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Öncelikle, 145 maddenin yer aldığı bir madde havuzu oluşturulmuştur. AFA için 829, DFA için 1223 ve test tekrar test için 92 olmak üzere toplam 2.144 ortaokul
öğrencisiyle çalışma yürütülmüştür.

EVDÖ, altı alt ölçek ve 82 madden oluşmaktadır. Alt ölçekler yardımseverlik değer ölçeği (“toplumsal” ve
“evrensel”) dışında “bireysel”, “toplumsal” ve “evrensel” olmak üzere üç faktörden oluşmaktadır. DFA sonuçları temel ölçüt olan model uyum indekslerini oldukça iyi düzeyde karşıladığı için oluşturulan yapının istatistiksel ve kuramsal noktadan da uygun olduğu düşünülmektedir.

Güvenirlik çalışmaları sonucunda alt ölçekler için hesaplanan Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları adil olma .76, sorumluluk .80, yardımseverlik .79, sevgi .77, saygı .79, doğruluk-dürüstlük .74; ölçeğin tamamı için ise .95 olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, ortaokul öğrencilerine yönelik geliştirilen 82 maddelik EVDÖ ve altı alt ölçeklerin geçerli ve
güvenilir olduğu söylenebilir.

Kimlere Uygulanabilir
10-14 Yaş arası Ortaokul Öğrencileri

Derecelendirme
5 “Tamamen uygun”, 4 “Uygun”, 3 “Biraz uygun”, 2 “Uygun değil”, 1 “Hiç uygun değil

Ölçek Puanlaması

Ölçekten alınabilecek puan 82 ile 410 arasında değişmektedir. Ölçekte 16 ters puanlanan madde bulunmaktadır.

Ölçek Değerlendirmesi
-

Geçerlik

Geliştirilen ölçeğin yapısında yer alan değerler literatür incelenerek belirlenen kriterler ve uzman görüşlerine dayalı olarak sevgi, saygı, sorumluluk, doğruluk-dürüstlük, adil olma, yardımseverlik şeklinde belirlenmiştir. Bu değerler belirlenirken özellikle 2005 ve 2018 sosyal bilgiler programı dikkate alınmıştır. Etkin vatandaşlık değerleri olarak belirlenen değerlerin her birisi alt ölçek olarak geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına tabi tutulmuş ve her birisinin geçerli ve güvenir bir araç olduğu ortaya konulmuştur. Bu alt ölçeklerin bütünü ise “etkin vatandaşlık
değerleri ölçeği” olarak isimlendirilmiştir.

EVDÖ’nün yapısı oluşturulurken AFA yapılmamıştır. AFA, gözlenen değişkenler aracılığıyla gizil yapının tanımlanmasını sağlayan bir istatistiksel tekniktir (Hair, Black, Babin ve Anderson, 2010). Yapılan araştırmada ölçeğin yapısı uzman görüşü, literatür desteği ve Millî Eğitim Bakanlığının yayınladığı kök değerler ile sosyal bilgiler öğretim programı kapsamındaki vatandaşlığa yönelik değerlere göre belirlendiği için AFA çalışması yapılmamıştır.

Güvenirlik

EVDÖ’ye yönelik hem AFA hem de DFA için kullanılan veri setleri üzerinden güvenirlik hesaplamaları yapılmıştır. Yapılan güvenirlik hesaplamalarına iç tutarlılık katsayısı (Alpha) AFA veri setinde .95 ve DFA veri setinde ise .94 olarak bulunmuştur. Yine EVDÖ Spearman Brown iki yarı test korelâsyonu katsayısı AFA veri setinde .85, DFA için toplanan veri setinde .86 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca geliştirilen ölçeğin test-tekrar test güvenirlik katsayısınıbelirleyebilmek amacıyla 30 gün arayla 92 katılımcıya iki defa uygulanmıştır. Test tekrar test güvenirliği için katılımcıların toplam puanları arasındaki korelasyon .84 olarak tespit edilmiştir.

Madde-toplam korelâsyonları ve 27’lik alt ve üst grupların madde ortalama puan sonuçları incelenmiştir. Ölçekteki maddelerin, madde-toplam test korelasyonlarının .26 ile .61 arasında bir değer aldığı belirlenmiştir. Yine EVDÖ’yü oluşturan 82 maddenin, madde ayırt edicilik özelliklerini saptayabilmek için 1223 katılımcının ölçekten aldıkları toplam puanlar azdan çoğa doğru sıralanmıştır. %27’lik üst ve alt gruplardaki öğrencilerin toplam puan ortalamaları t-testi yapılarak ölçekteki tüm maddeler için ayrı ayrı karşılaştırılmıştır. Üst ve alt gruplarda yer alan öğrencilerin toplam puan ortalamaları %27’lik üst-alt grupların puanlarındaki farklara yönelik t (sd=512) değerlerinin 8.06 ile 19.34 arasında farklılaştığı saptanmıştır. Üstelik ölçekteki her bir maddenin p <.01 düzeyinde anlamlılık gösterdiği saptanmıştır.

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr