Bilimsel Düşünme Becerilerinin Değerlendirilmesi Ölçeği

Kullanım İzni
Geliştirdiğim(iz) / uyarladığım(ız) ölçme aracının bilimsel araştırmalarda kullanılması için sorumlu yazara araştırmanın amacı ile bilgi notu içeren bir e-posta gönderilerek izin alınması zorunludur.

Makale

İNDİR

Link: https://www.epess.net/index.php/epess/article/view/949

Ölçek Çeşidi: Geliştirme

Kategori(ler):

30 Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme » 340 Erken Çocukluk Eğitimi

Kaynak Türü: Makale

Kaynak/Referans:

Ozturk, E. (2025). Assessing scientific thinking in early childhood: Development and validation of the Scientific Thinking Skills Assessment Tool (STS-AT). The Eurasia Proceedings of Educational and Social Sciences, 45, 88–97. https://doi.org/10.55549/epess.949

Geliştiren/Uyarlayan: Elif Ozturk

Yıl: 2025

Dergi: The Eurasia Proceedings of Educational and Social Sciences

Cilt: 45

Sayfa Aralığı: 88-97

DOI: https://doi.org/10.55549/epess.949

Sorumlu Yazar: Elif Ozturk

İletişim: elif.ozturk@giresun.edu.tr

Ölçülen Özellikler: Çocuklarda bilimsel düşünme becerileri

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları: Eleştirel Sorgulama ve Merak → 3 madde
Hipotez Oluşturma ve Test Etme → 3 madde
Analitik Yorumlama → 3 madde
Metabilişsel Farkındalık → 3 madde

Derecelendirme: 0 Puan: Yanıt yok 1 Puan: Zayıf 2 Puan: Gelişiyor 3 Puan: İyi 4 Puan: Üstün

Ölçek Puanlaması: Bu ölçme aracı, çocukların bilimsel düşünme becerilerini değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş olup her biri üçer maddeden oluşan dört alt boyuttan meydana gelmektedir. Her madde 0 ile 4 puan arasında değerlendirilmektedir; çocuk soruya hiç yanıt vermezse 0 puan, en üst düzey yanıt için ise 4 puan verilmektedir. Buna göre her alt boyuttan alınabilecek en yüksek puan 12, tüm ölçekte elde edilebilecek en yüksek toplam puan ise 48’dir. Ölçekten 36–48 puan alan çocukların bilimsel düşünme becerilerinin üst düzeyde olduğu kabul edilmektedir. 24–35 puan aralığı gelişim sürecinde olan çocukları, 12–23 puan aralığı temel becerilerde zorlanan çocukları ve 0–11 puan aralığı ise sınırlı bilimsel düşünme becerisine sahip çocukları göstermektedir.

Ölçek Değerlendirmesi: Bu ölçme aracının değerlendirilmesi, çocukların verdikleri yanıtların belirlenen puanlama rubriğine göre incelenmesiyle yapılır. Her soru için çocukların cevapları 0 ile 4 puan arasında derecelendirilir ve her alt boyuttan elde edilen puanlar ayrı ayrı toplanır. Daha sonra dört alt boyuttan gelen puanlar birleştirilerek toplam puan hesaplanır. Elde edilen toplam puan, çocuğun bilimsel düşünme becerilerinin hangi düzeyde olduğunu göstermektedir. Buna göre 36–48 puan üst düzey bilimsel düşünme becerisini, 24–35 puan gelişim sürecinde olmayı, 12–23 puan temel becerilerde zorlanmayı, 0–11 puan ise sınırlı bilimsel düşünme becerisine sahip olmayı ifade eder. Böylece ölçme aracından elde edilen sonuçlar, çocukların güçlü yönlerini ve desteklenmesi gereken alanlarını belirlemek için kullanılır.

Geçerlik: Bu çalışmada Bilimsel Düşünme Becerileri Ölçeği (STS-AT)’nin geçerlilik özellikleri çok yönlü olarak incelenmiştir. Öncelikle uzman görüşleriyle sağlanan içerik geçerliliği sonucunda madde kapsam geçerlilik indeksi .91 bulunmuş ve maddelerin amaca uygun olduğu doğrulanmıştır. Yapı geçerliliği kapsamında yapılan açımlayıcı faktör analizi, ölçeğin kuramsal olarak öngörülen dört faktörlü yapısını desteklemiş ve toplam varyansın %65’ini açıkladığını göstermiştir. Ardından gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi de bu dört boyutlu yapıyı doğrulamış, elde edilen uyum indeksleri (RMSEA = .04, CFI = .95, TLI = .93, SRMR = .06) mükemmel uyuma işaret etmiştir. Ayrıca gelişimsel geçerlilik kapsamında yaş grupları arasında anlamlı farklılıklar bulunmuş, ancak cinsiyete göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Bu sonuçlar, ölçeğin hem teorik temellere dayalı olarak yapı geçerliğini sağladığını hem de gelişimsel açıdan duyarlı ve adil bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.

Güvenirlik: Bu çalışmada geliştirilen Bilimsel Düşünme Becerileri Ölçeği (STS-AT)’nin güvenirlik özellikleri oldukça güçlü bulunmuştur. Ölçeğin toplam iç tutarlılık katsayısı Cronbach alfa = .87 olarak hesaplanmış, alt boyutlar için alfa değerleri ise .78 ile .82 arasında değişmiştir. Pilot uygulamada iki bağımsız değerlendirici arasında elde edilen uyum katsayısı κ = .88 iken, ana çalışmada yeniden yapılan incelemede bu değer κ = .91 olarak saptanmış ve yüksek derecede puanlayıcılar arası tutarlılık sağlanmıştır. Ayrıca, 50 çocukla iki hafta arayla yapılan tekrar test uygulamasında test–tekrar test güvenirliği r = .91 bulunmuştur. Bu bulgular, ölçme aracının hem zaman içinde kararlı sonuçlar verdiğini hem de farklı puanlayıcılar arasında yüksek düzeyde tutarlılık gösterdiğini ortaya koymaktadır.

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr