Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.

---

---

Link: https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/53245/574101

---

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

---

Kategori(ler):

10 Psikoloji » 178 Pozitif Psikoloji

---

Kaynak Türü: Makale

---

Kaynak/Referans:

Aktan, T. ve Akar, A. (2020). Psikolojik Sağlamlık Tutum Beceri Ölçeğinin (PSTBÖ) uyarlaması: Geçerlilik güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,19(74), 665-679. https://doi.org/10.17755/esosder.574101

---

Geliştiren/Uyarlayan: Atanur Akar, Timuçin Aktan

---

Yıl: 2020

---

Kaynak Adı: Psikolojik Sağlamlık Tutum Beceri Ölçeğinin (PSTBÖ) Uyarlaması: Geçerlik Güvenirlik Çalışması

---

Dergi: Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi

---

Cilt: 19

---

Sayı: 74

---

Sayfa Aralığı: 665-679

---

DOI: https://doi.org/10.17755/esosder.574101

---

Sorumlu Yazar: Atanur Akar

---

İletişim: info@dratanurakar.com

---

Ölçülen Özellikler: Psikolojik Sağlamlılık

---

Alt Boyutlar: Bağımsızlık/Girişimcilik, İçgörü/Yaratıcılık, İlişkiler/Değerler, Mizah

---

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları:

4 alt boyut 40 madde
Örnek maddeler:
18. Başımı derde sokacak insanlardan uzak dururum.
14. İhtiyaç duyduğumda ailem yanımdadır.
12. Arkadaşlarım bana güvenebileceklerini bilirler.
31. Arkadaşlık ilişkilerimi sürdürme konusunda iyiyimdir.
24. Arkadaşlarımı dikkatli bir şekilde seçerim.
35. Arkadaş çevremde kendim gibi olabilirim.
28. İnsanlara yardımcı olmaya çalışırım.
32. Beni destekleyecek arkadaşlara sahibim.
29. Doğru olduğuna inandığım şeyleri savunurum.

---

Derecelendirme: 6'lı Likert( 1= kesinlikle katılmıyorum– 6= kesinlikle katılıyorum)

---

Ölçek Puanlaması:

4 alt boyut 40 madde

---

Ölçek Değerlendirmesi:

Ölçekten yüksek alınan puanlar ölçeme aracının ölçtüğü içsel koruyucu faktörlerin yüksek olduğunu işaret etmektedir.

---

Çeviri Süreci:

Toplam 40 maddeden oluşan ölçeğin orijinal İngilizce formu, çeviri tekrar çeviri yöntemi ile önce araştırmacı tarafından Türkçeye, daha sonra Psikoloji Ana Bilim dalında bir öğretim üyesi tarafından Türkçeden İngilizceye çevrilmiş hem Türkçe hem İngilizceyi etkili bir şekilde kullanabilen Psikoloji Anabilim dalında ikinci bir öğretim üyesi tarafından çeviriler karşılaştırılarak ölçeğe son şekli verilmiştir.

---

Geçerlik:

Ölçeğin faktör yapısı açılımlayıcı faktör analizi (AFA) ile incelenmiştir. Ölçeğin,araştırma örneklemi üzerinde nasıl bir faktör yapısı göstereceğini belirlemek amacıyla varimax döndürmesi ile AFA yapılmıştır. Bu amaçla önce mevcut verilerin faktör analizine uygun olup olmadığını belirlemek için Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Barlett Küresellik Testi yapılmıştır. Büyüköztürk (2007) verilerin faktör analizine uygunluğu için KaiserMeyer-Olkin (KMO) katsayısının .60’dan yüksek ve Testi’nde hesaplanan ki-kare değerinin istatistiki olarak anlamlı çıkması gerektiğini ifade etmektedir. Bu çalışmada, KMO
86 ve Barlett Küresellik Testi χ2 değeri ise 4040,49 (p < .000) olarak bulunmuştur Hiçbir madde için %5’ten daha fazla kayıp değer olmadığı için katılımcıların boş bırakmış oldukları maddelere madde puan ortalamaları (mean replacement) atanmıştır. Öz değeri 1’in üzerinde 10 faktör toplam vayansın %55’ini açıklamıştır. Screeplot ve faktörlerdeki madde dağılımları incelenerek dört faktörlü bir yapının veri setine daha uygun olacağına karar verilmiştir. Bu şekilde yürütülen faktör analizinde 13. ve 19. maddeler herhangi bir faktörde yüklenmediği için, 1., 8., 30. ve 34. maddeler ise yanlış faktörler altında toplandığı madde analizden çıkarılmıştır. Elde edilen 34 maddelik nihai ölçekte dört faktörün toplam varyansın %36.07’sini açıkladığı görülmüştür. Öz değeri 3.58 olan birinci faktör toplam varyansın %10.51’ini açıklamış ve bu faktör altında ilişkiler (relationships) ve değerler oryantasyonu (values orientation) ile ilgili maddeler toplanmıştır. Öz değeri 3.17 olan ikinci faktör toplam varyansın %9.31’ini açıklamış ve bu faktör altında içgörü (insight) ve yaratıcılık (creativity)toplanmıştır. Öz değeri 3.05 olan üçüncü faktör toplam varyansın %8.98’ ini açıklamış ve bu faktör altında bağımsızlık (independence) ve girişimcilik (initiative) toplanmıştır. Öz değeri 2.47 olan dördüncü faktör toplam varyansın %7.26’sini açıklamış ve bu faktör altında çoğunlukla mizah (humor) alt ölçeğindeki maddeler toplanmış ancak yaratıcılık alt ölçeğinden bir madde (“kendi kendimi eğlendirebilirim”) bu faktör altında yer almıştır. Birinci örneklem grubu üzerinde yapılan AFA sonucu ölçeğin dört alt faktörlü yapıda olduğu ve bu alt faktörlerin toplam varyansın %36,07’sini açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır

Kriter geçerliği kapsamında PSTBÖ ile PSTBÖ-EF, KPSÖ, EÖDBÖ kullanılmıştır.Yapılan analizler sonucu PSTBÖ ile kriter ölçekleri arasında beklenen şekilde pozitif korelasyonlar elde edilmiştir. Ayrıca alt ölçeklerin kendi arasıdaki korelasyonların .33 ile .51 arasında değiştiği görülmüştür.

İkinci çalışma grubu üzerinde yapılan açımlayıcı faktör analizi sonuçlarıincelendiğinde 34 maddelik ölçeğin dört faktörlü yapıyı koruduğu ve alt faktörlerin toplam varyansın %45.82’sini açıkladığı görülmüştür. Öz değeri 4.71 olan birinci faktör toplam varyansın %13.86’sını açıklamış ve bu faktör altında ilişkiler (relationships) ve değerler oryantasyonu (values orientation) ile ilgili maddeler toplanmıştır. Öz değeri 4.22 olan ikinci faktör toplam varyansın %12.43’ünü açıklamış ve bu faktör altında içgörü (insight) ve yaratıcılık (creativity) ile ilgili maddeler toplanmıştır. Öz değeri 3.52 olan üçüncü faktör toplam varyansın %10.36’sını açıklamış ve bu faktör altında bağımsızlık (independence) ve girişimcilik (initiative) toplanmıştır Öz değeri 3.12 olan dördüncü faktör toplam varyansın %9.18’ini açıklamış ve bu faktör altında mizah (humor) alt ölçeğindeki maddeler toplanmış, ancak birinci çalışma grubunda olduğu gibi yaratıcılık alt ölçeğinden bir madde (örn. “kendikendimi eğlendirebilirim”) bu faktör altında yer almıştır

PSTBÖ’nin DFA sonuçları incelendiğinde, χ2 değerinin .01 düzeyinde anlamlı olduğu bulunmuştur. Uyum indekslerine ilişkin χ2/sd oranının 1.567 olduğu ve bu oranın mükemmel uyum ölçütleri arasında olduğu (Wang ve Wang, 2012) görülmüştür. GFI’nın .84, NNFI (TLI) indeksinin .90, CFI’ın .908, IFI’nın .90, NFI’nın .78, NNFI (TLI) indeksinin .90 olduğu sonucuna ulaşılmıştır. CFI ve NNFI (TLI) uyum indeksinin kabul edilebilir uyum ölçütleri arasında (Baumgarther ve Houmburg) olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen RMSEA değeri incelendiğinde, .048 olduğu ve bu oranın mükemmel uyum ölçütleri arasında kabul edildiği, (Browne ve Mels, 1998) standardize edilmiş RMR uyum indeksinin .06 olduğu ve benzer şekilde bu indeksin de mükemmel uyum ölçütleri arasında kabul edilebileceği (Browne ve Mels, 1998) ifade edilmektedir. Sonuç olarak DFA sonucu 34 maddelik modelin yeterli düzeyde uyum gösterdiği söylenebilir

---

Güvenirlik:

Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı .91 olarak bulunmuştur. Ölçeğin alt faktörlerinin iç tutarlık katsayıları; .49 (mizah), .53 (girişimcilik), .62 (bağımsızlık), .65 (içgörü), .68 (yaratıcılık), .68 (değerler oryantasyonu) ve .71 (ilişkiler) olarak hesaplanmıştır

---

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr