Çevrimiçi Sosyal Ağların Öğretim Amaçlı Kabul ve Kullanımı Ölçeği
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Geliştirme
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Kuzu Demir, E. B. ve Akbulut, Y. (2017). Çevrimiçi Sosyal Ağların Öğretim Amaçlı Kabul ve Kullanımı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(1), 52-82.
Geliştiren/Uyarlayan
Elif Buğra Kuzu Demir, Yavuz Akbulut
Yıl
2017
Kaynak Adı
Çevrimiçi Sosyal Ağların Öğretim Amaçlı Kabul ve Kullanımı Ölçeğinin Geliştirilmesi
Dergi
Journal of Computer and Mathematics Education
Cilt
8
Sayı
1
Sayfa Aralığı
52-82
Link:
http://dergipark.gov.tr/download/article-file/283775
Dosyalar
Makale
PDF
DOI
10.16949/turkbilmat.298120
Sorumlu Yazar
Elif Buğra Kuzu Demir
İletişim
elifbugrakuzu@gmail.com
Alt Boyutlar
Çaba Beklentisi, Kullanma Niyeti, Performans Beklentisi, Sosyal Etki
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
Performans Beklentisi(11 madde): ÇSA’ların öğretim amaçlı kullanılması, sınıf arkadaşlarımla bilgi paylaşımımı arttırır.
Sosyal Etki(10 madde): Örnek aldığım öğretim elemanları, derslerinde ÇSA’ları öğretim amaçlı kullanıyor
Kullanma Niyeti(7 madde): ÇSA’ları öğretim amaçlı kullanmayı faydalı buluyorum.
Çaba Beklentisi(8madde): ÇSA’ların farklı özelliklerini kullanmayı kolayca öğrenirim.
Kimlere Uygulanabilir
Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adayları
Derecelendirme
6’lı Likert(1, Kesinlikle katılmıyorum; 6 ise “Kesinlikle katılıyorum)
Ölçek Puanlaması
Ölçekten alınabilecek puan 36 ile 180 arasında değişmektedir
Ölçek Değerlendirmesi
Ölçekten alınan yüksek puan, BT öğretmen adaylarının ÇSA’ları öğretim amaçlı kabul etme ve gelecekteki mesleki yaşamlarında kullanma eğilimlerine işaret etmektedir.
Geçerlik
Pilot veri setinde KMO değeri .956 olarak bulunmuştur. Bu değer, alanyazında yer alan birçok kaynağa göre mükemmel değer olarak kabul edilmektedir (Field, 2009; Pallant, 2013). Bu bakış açısıyla, var olan örneklemin AFA için yeterli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra, verilerin faktör analizine uygunluğunu denetleyebilmek için Bartlett küresellik testi işe koşulmuş ve yapılan analiz sonucunda test anlamlı bulunmuştur(x ^2= 8502.424; p<.001)
Faktör sayısına karar verebilmek için paralel analiz kullanılmıştır. Paralel analizden elde edilen özdeğer (>1) sonuçlarına bakılarak ölçme aracının dört faktörlü bir yapıya sahip olduğuna karar verilmiştir. Ölçme aracı içerisinde, benzer yapıları ölçen ve ideal faktör yüklerine sahip olmayan maddelerin, yani doğrulanmış toplam madde korelasyonları .40’ın altında bulunan maddelerin (madde 8, madde 10, madde 20, madde 24 ve madde 29) ölçekten çıkarılması hususunda, alanyazına (Fernandez, 2011; Field, 2009; Hair, Anderson, Tatham & Black, 1998; Pallant, 2013; Worthington & Whittaker, 2006) ve uzman görüşüne de başvurulduktan sonra madde sayısı 41’den 36’ya düşürülmüştür. Ölçek geliştirme çalışmalarında gerek dik döndürme gerekse eğik döndürme tekniklerinin çoğunlukla benzer sonuçlar üretmesi, araştırmacıları bu iki yöntemden kolay yorumlanabilen olan dik döndürme yöntemini seçmeye itmektedir (Büyüköztürk, 2004; Tavşancıl, 2006). Buna göre, bu çalışmada maddelerden elde edilen veri setine dik döndürme teknikleri arasından varimax döndürme tekniği uygulanmıştır
Faktörlere isim verirken, faktörler altında bir araya gelen maddelerin ortak özelliğini belirlemek yardımcı olmaktadır (Çokluk ve ark., 2010). Bu noktada çevrimiçi sosyal ağların öğretim amaçlı kabul ve kullanımına yönelik hazırlanan ölçekten elde edilen faktör analizi sonuçları incelenmiştir. Yapıyı adlandırabilmek için ÇSA’ların öğretim amaçlı kabul ve kullanımı ile ilgili farklı modeller ile geliştirilen ölçekler ve var olan alanyazın yeniden gözden geçirilmiştir
TKKBM’nin orijinalinde performans beklentisi, sosyal etki, çaba beklentisi, kolaylaştırıcı durumlar ve kullanma niyeti olmak üzere beş ana faktörün gerçek kullanım davranışını açıkladığını ifade etmektedirler. Ancak, TKBBM’nin orijinalinden bulunan kolaylaştırıcı durumlar faktörüne ilişkin düzenlenmiş maddeler, bu ölçekte, ayrı bir faktör olarak ele alınmamış; analizler sonucu çaba beklentisi faktörü altında kendilerine yer buldukları görülmüştür. Alanyazın, kolaylaştırıcı durumlar faktörünün, kullanıcıların bir yeniliği kullanma süreçlerinde sahip olmaları gereken altyapı ve teknik desteğine atıfta bulunmaktadır. Katılımcıların BÖTE bölümünde öğrenim görmeleri nedeniyle bu öğrencilerin doğası gereği İnternet ve ÇSA okuryazarı oldukları söylenebilmektedir. Bu bakış açısıyla, bu çalışma grubunun teknik destek açısından, bu özelliklere sahip olmayan çalışma gruplarına nazaran daha az bir gereksinime sahip oldukları söylenebilir. Aynı zamanda örneklemin büyük bir bölümünün gerek okudukları fakülte kapsamında gerekse bireysel olarak sahip oldukları teknolojik cihazlar kapsamında altyapı konusunda da sorun yaşamadıkları görülmektedir. Sözü edilen bu nedenlerden dolayı, kolaylaştırıcı durumlar faktörüne ilişkin maddelerin çaba beklentisi altında yer alması şaşırtıcı olmayan bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bilgiler ışığında, dört faktörlü ölçek yapısına ilişkin belirlenen faktör isimleri performans beklentisi (PB), sosyal etki (SE), kullanma niyeti (KN) ve çaba beklentisi (ÇB) biçimindedir.
PB, SE, KN ve ÇB faktörlerinden oluşan ÇSA-ÖKK ölçeğinde bu faktörler, toplam varyansın sırasıyla %18,18, %17.90, %16.20 ve %14.74’lık kısmını açıklamaktadır. Sosyal bilimlerde toplam varyansın %40 ve üzeri olması literatürdeki çalışmalarda yeterli görülürken bir faktörün anlamlı olabilmesi için açıklanan toplam varyansın ise en az %5’inin sözü edilen faktöre ilişkin olmasının gerektiği belirtilmektedir (Çokluk ve ark., 2010; Tavşancıl, 2006). Faktörlerin altında bulunan maddelerin faktör yükleri incelendiğinde; performans beklentisi faktörünün 10 maddeden oluştuğu ve faktör yüklerinin .57 ile .82 arasında değiştiği görülmektedir. Sosyal etki faktörü ise 11 maddeden oluşmaktadır ve bu maddelerin faktör yükleri .54 ile .73 arasında değişmektedir. Bir diğer faktör olan kullanma niyeti faktöründe ise 7 madde bulunmaktadır. Kullanma niyeti maddelerinin faktör yükleri ise .67 ile .80 arasında değişmektedir. Son olarak, çaba beklentisi faktörü altında 8 madde bulunmaktadır ve bu maddelerin faktörü yükleri ise .49 ile .77 arasında değişmektedir. Alanyazındaki bir çok çalışmanın maddelere ilişkin faktör yüklerinin .30 değeri ve üzerinde olmasının gerektiğine vurgu yaptığı göz önüne alındığında, yukarıda sözü edilen tüm maddelerin bireyleri ölçülen özellikler bakımından iyi ayırt ettiğini belirtmek mümkündür
Ölçüt geçerliliğini belirlemek amacıyla, faktörlerin birbirleriyle ilişkisine ve ölçekten elde edilen toplam puanlar ile ilişkilerine ait korelasyon katsayıları incelenmiştir. Bu hesaplamalara ait veriler incelendiğinde, faktörler arasındaki korelasyonun istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve faktörler arasındaki korelasyonların .646 ile .746 arasında değiştiği görülmektedir. Elde edilen bu bulgular eşliğinde, ölçeği oluşturan faktörlerin uyumlu ve ilişkili olduğu görülmektedir.
Güvenirlik
Faktörler incelendiğinde her faktörün iç tutarlılık katsayısının oldukça tutarlı bir yapıya işaret ettiği görülmektedir (bkz. Tablo 3). Ayrıca, ölçeğin dört faktör ve 36 maddeden oluşan son halinin iç tutarlılık katsayısı .97 (çok yüksek derecede güvenilir) olarak bulunmuştur. Dört faktörden oluşan ölçeğin her bir faktöre ilişkin iç tutarlılık katsayıları ise sırasıyla .94, .92, .95 ve .91’dir (çok yüksek derecede güvenilir).
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr