Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Tarama Ölçeği

Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.

Makale

İNDİR

Link: https://dergipark.org.tr/en/pub/marumj/issue/65553/1009125#article_cite

Ölçek Çeşidi: Uyarlama

Kaynak Türü: Makale

Kaynak/Referans:

Ekıcı, E., Ikıısık, H., Ankaralı, H., Manav, G., Colak, M. & Kozan, E. H. (2021). The validity and reliability of the Turkish version of the Family Nutrition and Physical Activity screening tool. Marmara Medical Journal, 34(3), 319-326. Dhttps://doi.org/10.5472/marumj.1009125

Geliştiren/Uyarlayan: Emine Ekici, Ezgi Hasret Kozan Çıkrıkçı, Gülay Manav, Handan Ankaralı, Hatice İkiışık, Merve Çolak

Yıl: 2021

Kaynak Adı: The validity and reliability of the Turkish version of the Family Nutrition and Physical Activity screening tool

Dergi: Marmara Medical Journal

Cilt: 34

Sayı: 3

Sayfa Aralığı: 319-326

DOI: https://doi.org/10.5472/marumj.1009125

Sorumlu Yazar: Hatice İkiışık

İletişim: hatice.ikiisik@medeniyet.edu.tr

Ölçülen Özellikler: aile BESLENME, FİZİK AKTİVİTE ÇEVRESİ

Alt Boyutlar: Alt gruplar; “Ailede Öğünler”, İçecek Seçimleri, Sağlıklı Ortam, Sınırlandırma/Ödüllendirme, Yiyecek Seçimleri

Örnek Maddeler ve Madde Sayıları:

20 maddeden oluşmakta olup, dörtlü likert tipinde değerlendirilmektedir

Kimlere Uygulanabilir: İlkokul çocuklarının ebeveynleri

Derecelendirme: 1= asla -nredeyse hiç-4 =çok sık herzaman

Ölçek Puanlaması:

Ölçekten alınan toplam puan 20-80 arasında değişmektedir. Toplam puan karşılaştırılırken bir kesim noktası (cut off) değeri bulunmadığından, yüksek puanlar çocuğun obezitesi için daha az riskli aile uygulamalarını ve çocuk davranışlarını ifade ederken, düşük puanlar ise yüksek riskli aile ortamı ve uygulamalarıyla, çocuk davranışlarını ifade etmektedir

Ölçek Değerlendirmesi:

Ölçek Türkçe formu 20 maddeden oluşmakta olup, dörtlü likert tipinde değerlendirilmektedir. Her madde için sırasıyla 1 (hiçbir zaman / hemen hemen hiçbir zaman), 2 (bazen), 3 (sık sık) ve 4 (çok sık / her zaman) şeklinde puanlama yapılmaktadır. Altı ayrı madde ters kodlanmış olup, bu maddeler 3, 4, 5, 7, 10 ve 13. maddelerdir. Bu maddelere verilen puanlar toplam puan hesaplanırken tam ters şeklinde karşılık gelen puan ile toplanmaktadır (4; hiçbir zaman / hemen hemen hiçbir zaman, 3; bazen, 2: sık sık ve 1; çok sık / her zaman). Ölçekten alınan toplam puan 20-80 arasında değişmektedir. Toplam puan karşılaştırılırken bir kesim noktası (cut off) değeri bulunmadığından, yüksek puanlar çocuğun obezitesi için daha az riskli aile uygulamalarını ve çocuk davranışlarını ifade ederken, düşük puanlar ise yüksek riskli aile ortamı ve uygulamalarıyla, çocuk davranışlarını ifade etmektedir

Çeviri Süreci:

FNPA ölçeğinin İngilizce-Türkçe ve Türkçe-İngilizce çevirileri bu konuda uzman kişilere yaptırıldı ve Türkçe ’ye en uygun şekilde çevrilmiş ölçeğin kullanımına karar verildi. Bu aşama için ölçek maddeleri, üç kişi tarafından birbirinden bağımsız olarak Türkçeye çevrildi ve daha sonra bu metinler yine üç farklı kişi tarafından ayrı ayrı olmak üzere tekrar İngilizceye çevrildi. En sonunda bu çeviriler hem İngilizceye hem de ölçülen kavramlara hâkim iki araştırmacı tarafından karşılaştırılarak tek bir çeviri metin oluşturuldu. Çeviri metnin görünüm geçerliliği sağlamak üzere, maddeler, halk sağlığı kökenli üç araştırmacı tarafından gözden geçirilerek ölçeğin son haline karar verildi. Ölçek, bu son haliyle, “Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Tarama Ölçeği Türkçe Uyarlaması (ABFA-TR)” (Ek-2) olarak adlandırıldı. Türkçe uyarlaması yapılmış olan ABFA-TR’nin maddelerinin sahada nasıl işlediğinin görülmesi amacıyla bir ilkokulda pilot çalışma yapıldı. Bu uygulama için; 6-10 yaşında çocuk sahibi olan, okuryazar, sağlık nedeniyle formu doldurmaya engeli bulunmayan, Türkçe konuşabilen 15 aileye ulaşılarak anketle ilgili gerekli düzenlemelerden sonra asıl uygulamaya geçildi.

Geçerlik:

Ölçeğin içerik geçerliğinin(content validity) değerlendirilmesi konu ile ilgili akademisyenler tarafından yapıldı. Akademisyenlerden her bir ölçek maddesinin aile beslenme ve fiziksel aktivitesini ölçüp ölçmediğini ve ölçek maddelerin anlaşılırlığını 1 ile 4 puan arasında değerlendirmeleri istendi. Buna göre 1 “uygun değil”, 2 “uygun hâle getirilmesi gerekir”, 3 “uygun fakat ufak değişiklikler gerekir”, 4 “çok uygun” anlamında değerlendirildi. Madde-faktör ilişkisinin belirlenmesi için açıklayıcı faktör analizi, maddelerin ve alt boyutların ölçeğin özgün yapısını açıklama durumu doğrulayıcı faktör analizi ile hesaplanmıştır.

Güvenirlik:

Güvenilirlik analizlerinde değişmezlik için aralıklı test-tekrar test yöntemi kullanıldı. İntraclass correlastion coefficient (ICC) katsayıları incelendiğinde 0.422 ile 0.925 arasında değiştiği ve orta düzeyden çok yüksek düzeyde test-retest güvenilirliğine sahip olduğu bulundu. Ölçeğin iç tutarlılığına ait Cronbach alfa katsayısı 0.724 olarak bulundu.

Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr

Orijinal Form

Orijinal Ölçek Adı: The Family Nutrition And Physical Activity Screening Tool (FNPA)

Orijinal Ölçek Kaynak Türü: Makale

Orijinal Kaynak / Referans:

Ihmels MA, Welk GJ, Eisenmann JC, Nusser SM. Development and preliminary validation of a Family Nutrition and Physical Activity (FNPA) screening tool. Int J Behav Nutr Phys Act. 2009; 6:14 (Version 1)

Orijinal Ölçek Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2669043/

Orijinal Ölçek DOI: doi:10.1186/1479-5868-6-14

Orijinal Ölçek Geçerlik:

The Family Nutrition and Physical Activity Screening Tool), Iowa State Üniversitesi araştırmacılarından Ihmel ve ark. tarafından 2009 yılında Beslenme ve Diyetetik Akademisi (Amerikan Diyetetik Derneği, ADA) ile işbirliği içinde geliştirilmiştir. ABFA ölçeğinin orijinal dili İngilizcedir. ABFA ölçeği, aile ortamlarını değerlendirip çocukluk çağı obezitesiyle ilişkili çeşitli davranışlardan oluşan bilgileri birleştiren ve obezite araştırmacıları ile çeşitli klinik ve halk sağlığı profesyonelleri tarafından kullanım potansiyeli olan bir tarama aracı olarak tasarlanmış, davranışsal temeli olan bir değerlendirmedir. Ihmel ve ark. çalışmasında ABFA ölçeğine ait tek faktörlü Cronbach Alfa değerinin (0,72) iyi iç tutarlılıkta olduğu bulunmuş olup, çocukların fazla kilolu ve obez olma riskini tahmin etmede ilişkili olduğu gösterilmiştir

Orijinal Ölçek Güvenirlik: