Zihinsel Dayanıklılık Ölçeği (ZDÖ)
Kullanım İzni
Dizinde yer alan e-posta adresi TOAD ekibi tarafından açık kaynaklardan eklenmiştir. Dizinde sorumlu yazar e-postası yer almıyorsa veya dizinde yer alan e-postadan geri dönüş alamıyorsanız başka kaynaklardan diğer e-postalarına ulaşarak izin almanızı öneririz.
Ölçek Çeşidi
Uyarlama
Kategori(ler)
Kaynak Türü
Makale
Kaynak/Referans
Erdoğan, N.(2016). Zihinsel Dayanıklılık Ölçeği (ZDÖ): Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Science Culture and Sport,4:(SI 2): 652-664. doi: 652-664.10.14486/IntJSCS588
Geliştiren/Uyarlayan
Nevzat Erdoğan
Yıl
2016
Kaynak Adı
Zihinsel Dayanıklılık Ölçeği (ZDÖ): Türkçe'ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Dergi
International Journal of Science Culture and Sport
Cilt
4
Sayı
2
Sayfa Aralığı
652-664
Dosyalar
Makale
PDF
DOI
10.14486/IntJSCS588
Sorumlu Yazar
Nevzat Erdoğan
İletişim
nevzaterdogan@anadolu.edu.tr
Ölçülen Özellikler
Zihinsel dayanıklılık
Alt Boyutlar
antrenman, Tutum, Yarışma, yarışma sonrası
Örnek Maddeler ve Madde Sayıları
11 madde
Kimlere Uygulanabilir
Amatör sporcular, profesyonel sporcular
Derecelendirme
5'li Likert (1= hiç katılmıyorum- 5= tamamen katılıyorum)
Ölçek Puanlaması
-
Ölçek Değerlendirmesi
-
Çeviri Süreci
Ölçek uyarlamak için yapılan bilimsel araştırmalardaki en önemli nokta, kaynak dilden hedef dile yapılan çeviri sürecidir (Beaton ve ark., 2000). Bu aşamaya çeviri-geri çeviri tekniği yapılarak başlanmıştır. Ölçeğin ilk Türkçe’ye çevirisini İngilizce ve Türk Kültürü’nü iyi bilen üç İngilizce dil uzmanı gerçekleştirmiştir ve sonra Türkçe form İngilizce’ye öncekilerden farklı iki çevirmen tarafından çevrilerek formlar arasındaki tutarlılık değerlendirilmiştir. Ölçeğin iki formunun diğer çevirmenlerden bağımsız bir uzman tarafından birbirine çok yakın olduğu görülmüştür. Çevrilen form spor psikolojisi alanında uzman iki öğretim elemanı ve yazar tarafından ölçeğin kavramsal geçerliği sağlanıp sağlanmadığını görmek açısından incelenmiştir . Daha sonra, ölçeğin özgün ve Türkçe formu üç spor psikolojisi ve iki de psikolojik rehberlik alanında uzman öğretim elemanları tarafından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme doğrultusunda, iki maddede (Madde 1 ve 3) yer alan deyimlerin Türk kültüründe olumsuz algıya neden olabileceği gerekçesi ile maddeler tekrar ele alınmıştır ve Türkçe çeviri son haline getirilmiştir.
Geçerlik
Ölçeğin tek faktörlü yapısını sınamak için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Elde edilen bulgular ile ZDÖ’nün tek faktörlü yapısının orijinal ölçeğin faktör yapısını doğruladığı tespit edilmiştir (X2 /sd=1.94, p<.001, RMSEA=0.06, S-RMR=0.02, NNFI=0.96, CFI=0.96, GFI=0.92, AGFI=0.90, IFI=0.95). Schermelleh-Engel ve arkadaşlarının (2003) belirttiği ölçütlere göre ZDÖ’nün uyum indeks değerleri kabul edebilir niteliktedir. Özgün ölçeğin DFA değerleri (X2 /sd=1.53, p<.001, RMSEA=0.06, HI 90=0.09, PCLOSE=0.23, LO 90=0.29) ile karşılaştırıldığında ise ölçeklerin yapı geçerliğinin uyuştuğu ve ölçeğin Türk sporcuları için de uygun bir faktör yapısı olduğu söylenebilir.
Güvenirlik
ZDÖ’nün güvenirlik analizleri için iç tutarlılığına, kararlılığına ve madde analizlerine bakılmıştır. ZDÖ’nün Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı .87 olarak hesaplanmıştır. Büyüköztürk (2015) korelasyon katsayısının 0.70-1.00 arasında bir değerde olmasının, yüksek seviyede bir ilişkiyi gösterdiğini belirtmiştir. Bu sonuca göre, ölçekte bulunan tüm maddelerin aynı faktörü güvenilir bir şekilde ölçtüğü söylenebilir. Özgün ölçeğin ise, Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı .86’dır. İki ölçeğin iç tutarlık katsayısı değerleri karşılaştırıldığında birbirine oldukça yakın olduğu görülmektedir. Test-tekrar test yöntemi sonuçlarına göre tek faktörlü ZDÖ’nün birinci ve ikinci uygulamaları arasında .79 korelasyon katsayısı ile pozitif yönde yüksek düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Özgün ölçeğin iki uygulama arasındaki test-tekrar test sonucundan ise .90 pozitif yönde korelasyon katsayısı elde edilmiştir (Madrigal ve ark., 2013). Tavşancıl (2014) bir ölçme aracının kararlılığını sağlamak için hesaplanan korelasyon katsayısının pozitif yönde ve en düşük 0.70 arasında olmasını gerektiğini belirtmiştir. Ölçek maddelerinin kişileri ayırt edip etmediğin saplamak için madde toplam korelasyonları ve %27’lik alt-üst grup karşılaştırması hesaplanmıştır. ZDÖ için hesaplanan düzeltilmiş madde toplam korelasyonları ise .48 ile .76 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Büyüköztürk (2002) madde toplam korelasyonu .30 ve daha yüksek düzeydeki maddelerin bireyleri iyi seviyede ayırt ettiği .20-.30 arasına giren maddelerin gerekirse testten çıkarabileceği, .20’den düşük olanların ise teste alınmamasını belirtmektedir. Buna göre ZDÖ’nün bu kriteri karşıladığı söylenebilir. %27’lik alt-üst grup puanlarının karşılaştırması ilişkisiz t-testi ile hesaplanmış ve tüm maddeler için istatistiksel açıdan anlamlı fark tespit edilmiştir. Bu bulgulara göre, ZDÖ’nün yüksek düzeyde güvenirliği olduğu söylenebilir.
Kullanılan Araştırmalar
scholar.google.com.tr